Provincies kunnen meten wat het effect is van ammoniakuitstoot door de ontwikkeling van korstmossen in de gaten te houden. Het voorkomen of verdwijnen van soorten korstmos bewijst of maatregelen die genomen worden om de stikstofuitstoot te verlagen ook effect hebben. Zeven provincies hebben al zo’n korstmosmeetnet. In Gelderland blijkt dat korstmossen die niet tegen ammoniak kunnen vrijwel verdwenen zijn uit de agrarische gebieden, zeggen de provincie Gelderland en BLWG, de verenging voor mos- en korstmossenonderzoek in Nederland.
Korstmossen groeien vooral op bomen. Ze zijn een samenlevingsvorm van algen met een schimmel. Korstmossen reageren heel snel op veranderingen in de luchtkwaliteit en zijn daarom een goede graadmeter. In de laatste twintig jaar is het effect van ammoniak, een verbinding van waterstof en stikstof, flink toegenomen volgens de onderzoekers, ook in natuurgebieden. Ammoniak in de lucht wordt voornamelijk veroorzaakt door mest van vee, maar ook door verkeer en industrie.
Gelderland meet al sinds 1990 hoe het gaat met korstmossen in zowel agrarisch als stedelijk gebied en in natuurgebieden. Recent zijn weer bijna duizend meetpunten op zomereiken nagekeken. Daaruit is gebleken dat tot op 3 kilometer van een stikstofuitstoter effecten op het korstmos meetbaar zijn. Vermoedelijk strekken de effecten zich nog veel verder uit, zeggen de onderzoekers, want ook midden in natuurgebieden zoals de Veluwe zijn effecten van ammoniakuitstoot gevonden. Ook daar gaat stikstofgevoelig korstmos hard achteruit. De effecten op het korstmos worden ondersteund door ammoniakmetingen van het RIVM, aldus de onderzoekers.
Met korstmos dat niet gevoelig is voor ammoniakuitstoot gaat het juist goed volgens het onderzoek. Er zijn meer soorten gevonden. Dat komt vermoedelijk door klimaatverandering, waardoor soorten uit mediterrane streken oprukken naar Nederland. Daarnaast herstellen deze soorten zich goed van luchtvervuiling door zwaveldioxide, waartegen aan het eind van de vorige eeuw veel maatregelen zijn genomen.
