De 62-jarige Maria Duysker heeft in Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP) zojuist een endoscopie (maag- en darmonderzoek) ondergaan. „Ik wilde eigenlijk een lichte narcose omdat ik weet dat het een vervelend onderzoek is. Maar dan had ik maanden moeten wachten omdat er geen narcosemiddel is. Ik had te veel last om het uit te stellen, dus hebben ze het zonder verdoving gedaan.”

Dat ze niet het onderzoek kreeg zoals ze zelf graag had gewild, is slechts een van de vele problemen waar de gezondheidszorg in Suriname mee kampt. Het land zit al jaren in een diepe economische crisis en de zorgsector verdient geen prioriteit. De regering wil het weinige geld dat ze maandelijks binnenkrijgt liever niet besteden aan de zorg.

President Chan Santokhi stopt dat geld liever in de maandelijkse betaling van de circa 60.000 ambtenaren die het land telt, ook al zijn dat er drie keer zoveel als er werkelijk nodig zijn. Maar snijden in het ambtenarenapparaat zou een politiek doodvonnis zijn, omdat daar de meeste kiezers zitten. In de zorgsector zijn dat er veel minder. Dus het is vooral een politieke keuze om daar (te) weinig geld voor vrij te maken.

Luisterend oor

Daardoor krijgt de sector een stiefmoederlijke behandeling. De directies van de vier ziekenhuizen in Paramaribo trekken al jaren aan de bel over de zorgelijke situatie. Opeenvolgende regeringen hebben altijd wel een luisterend oor gehad, maar ondernamen nauwelijks actie om het tij te keren.

De ziekenhuizen zijn voor een groot deel afhankelijk van overheidssubsidies om de zorg te kunnen garanderen. Dat geld is te weinig en wordt bovendien veel te laat uitbetaald.

De ligdagtarieven zijn al jaren niet aangepast, terwijl de jaarinflatie in het land al drie jaar rond de 60 procent ligt. Ook andere operationele kosten worden onvoldoende gedekt, waardoor er nauwelijks financiële ruimte is voor salarisverhogingen van het personeel. „Het gevolg is dat het behoorlijk mis kan gaan lopen”, zo waarschuwt Dayasankar Mathoera, directeur van het Lands Hospitaal. „Het kruikje gaat op een dag wel barsten”, zegt hij.

Er zijn inmiddels mensen overleden door de gebrekkige zorg die ze krijgen. „Ik heb het meegemaakt dat een patiënt het uitschreeuwde van de pijn en direct geopereerd moest worden, maar dat er geen operatiekamer beschikbaar was omdat er twee waren gesloten wegens gebrek aan personeel. De volgende dag is hij overleden”, zegt Marina, die als verpleegster op de Intensive Care Unit van het AZP werkt.

Buitenland

Deze ervaring heeft haar doen besluiten om naar Nederland te vertrekken, zoals veel van haar collega’s, die ook in het buitenland aan de slag zijn gegaan.

„In Suriname verdien ik omgerekend nog geen 300 euro per maand. Maar dat is niet het ergste, want ik vind het belangrijk om mensen te helpen. Maar zonder de meest essentiële materialen kan ik hier niets beginnen. Er zijn heel veel medicijnen niet, dus de zorg is in feite echt terminaal”, verzucht de verpleegkundige.

Directeur Claudia Redan van het AZP wijst erop dat veel verpleegkundigen al weggetrokken zijn en anderen in de startblokken staan om ook hun biezen te pakken. „Afdelingen lopen leeg en verplegend personeel leid je niet in een dag op. Er ontstaan in ziekenhuizen winkels: zij die kapitaalkrachtig zijn, betalen voor het weinige aan zorg dat soms beschikbaar is. En dat moeten we als maatschappij niet willen.”