Het antwoord op die vraag is de laatste decennia een stuk dichterbij gekomen, betoogt David McRaney in zijn boek ”Hoe verander je een mening?” (uitg. Maven Publishing, 335 blz., € 22,50). De afgelopen jaren interviewde hij onderzoekers, sekteleden, complotdenkers en mensen die in bijvoorbeeld een platte aarde geloven.

De tijd nemen, niets opdringen, tevreden zijn met een geringe verschuiving in opvattingen en dan goed uit elkaar gaan, dat is waar het volgens de Amerikaanse wetenschapsjournalist om draait. Mensen moeten zelf van mening veranderen door ze vriendelijk en inlevend te confronteren met hun eigen gedachtegang. 
„Ze moeten zich zo ongemakkelijk voelen dat ze over hun standpunt gaan nadenken, maar niet zo ongemakkelijk dat ze elk moment woedend kunnen wegstormen.”

Ook McRaney heeft een flinke ommekeer in zijn denken gemaakt. Aan het begin van zijn zoektocht was hij ervan overtuigd dat het zinloos is mensen op andere gedachten proberen te brengen. Op het moment dat hij kennismaakt met de deep canvassing-methode van David Fleischer, gaat hij daar langzaam maar zeker anders over denken.

Onvermoeibaar gaan Fleischers onderzoekers, gewapend met filmcamera’s, de straat op om met de gewone man in gesprek te gaan. Achteraf kristalliseren ze de dialogen helemaal uit, met als doel hun wervingstechniek te verbeteren. Sommigen gedreven door hun vak, anderen vooral met de drive de publieke opinie rond het homohuwelijk te doen omslaan.

In de loop der jaren heeft McRaney zich met vallen en opstaan de methode zelf ook eigen gemaakt. Neem altijd iemands privéomstandigheden als uitgangspunt, adviseert hij. Stel dat je iemand wil doordringen van de gevolgen van klimaatverandering. Heeft die persoon jonge kinderen, schilder dan de impact van de droogte op een Afrikaans gezin uit. Probeer binnen te komen via het hart, niet via het hoofd.

Onophoudelijk hamert de auteur op het belang van een goede relatie met de gesprekspartner. Die moet door de manier van werken zo veel mogelijk worden versterkt. „Stel open, niet-bedreigende vragen om 
zaken helder te krijgen. Herhaal veel, vat samen en toon begrip. Een meelevende en nieuwsgierige toehoorder is vele malen overtuigender dan welke feiten ook.”

Dat een goede relatie voor hem bovenaan staat, blijkt ook uit de beschrijving van een ontmoeting met iemand die in aanwezigheid van publiek het gesprek aan durft te gaan over zijn geloof in God. McRaney waarschuwt hem voor de eventuele gevolgen, maar zijn gesprekspartner zet door. Op het moment dat die een lichte aarzeling laat merken, het gesprek even stilvalt en McRaney koortsachtig al zijn trucjes langsloopt, besluit hij dat hij een punt gaat zetten. „Ik kon zo veel manieren bedenken om zijn fundamentele stellingname door te nemen, maar ik wilde hem zijn geloof niet afnemen.”

Minstens zo indrukwekkend om te lezen is het relaas van Megan Phelps-Roper, die opgroeit in de Westboro Baptist Church, een geloofsgemeenschap met zeer extreme ideeën over onder andere oorlog, rampen en Joden. Met de Bijbel in de hand uit ze zich zeer agressief op sociale media, totdat er barstjes 
verschijnen in haar visie. Ze verlaat de gemeenschap, wat tevens een breuk met haar familie betekent. In haar miljoenen malen beluisterde TED-talk vertelt ze hoe dat in zijn werk ging en wat het haar kostte.

Behalve in de persoonlijke kant van meningsvorming duikt McRaney ook diep in de biologische kant van het verhaal. Dat doet hij aan de hand van een tikje overbelichte foto van een jurk die sinds 2015 eindeloos via sociale media is gedeeld en nog steeds voor veel verwarring zorgt. De een interpreteert de kleuren als blauw met zwart, de ander als wit met goud. Als je hem eenmaal in een bepaalde kleurcombinatie hebt gezien, zal dat nooit meer anders worden. De jurk maakte 
veel discussie los, waarbij de emoties hoog op konden lopen. Iets soortgelijks treedt op bij meningsverschil op andere vlakken, legt McRaney uit. „Je eigen versie 
is in jouw beleving de echte. Je kunt het niet anders zien.”