Experts van de WHO bogen zich over de vraag of het nog wel nodig is om de coronacrisis te beschouwen als zogenoemde Internationale Noodsituatie in de Publieke Gezondheid (PHEIC) en adviseerden dat dat niet meer het geval is. Ruim drie jaar geleden gaf de VN-organisatie die status aan de wereldwijde coronacrisis.

In januari was het volgens de WHO nog te vroeg om af te schalen. Toen stelde de organisatie dat als de noodstatus binnenkort wel zou worden opgeheven, dat op een voorzichtige en verantwoorde wijze moet gebeuren.

Een van de grootste tragedies van COVID-19 is dat de gevolgen veel minder heftig hadden kunnen zijn, aldus Tedros. „We hebben de tools en de technologieën om ons beter voor te bereiden op pandemieën, ze eerder op te sporen, sneller te reageren en de impact ervan te verminderen.”

De WHO-baas wijst erop dat wereldwijd „een gebrek aan coördinatie en solidariteit” ervoor zorgden dat die instrumenten niet effectief werden ingezet. Tedros ziet de afschaffing als een moment om te vieren, maar ook voor reflectie. „COVID-19 heeft diepe littekens in onze wereld achtergelaten, en blijft die achterlaten. Die littekens moeten dienen als een permanente herinnering aan het potentieel voor nieuwe virussen om op te duiken, met verwoestende gevolgen.”

De coronacrisis heeft breuklijnen binnen en tussen naties blootgelegd en verergerd en het vertrouwen tussen mensen, regeringen en instellingen aangetast, betoogde Tedros. Die ontwikkelingen werden aangewakkerd door „een stortvloed aan verkeerde en desinformatie”. De pandemie heeft volgens Tedros „de verschroeiende ongelijkheden van onze wereld blootgelegd, waarbij de armste en kwetsbaarste gemeenschappen het zwaarst worden getroffen en als laatsten toegang krijgen tot vaccins en andere hulpmiddelen”.

De Europese Commissie is blij „na 38 maanden” weer vooruit te kunnen kijken. „Maar COVID-19 is als mondiaal gevaar voor de gezondheid niet voorbij”, waarschuwt verantwoordelijk Eurocommissaris Stella Kyriakides. Het inenten van kwetsbare mensen gaat daarom door, twittert ze. Ook moet het virus in de gaten worden gehouden en moet de wereld zich voorbereiden op nieuwe soortgelijke bedreigingen.