Als je dankbaar bent, kun je dit lied uit volle borst meezingen. Als je helemaal aan de grond zit, kan het gebeuren dat je het lied voluit meezingt en probeert boven jezelf uit te zingen. Toch zijn er momenten dat er weinig te zingen valt, dat je geen woorden hebt. Voor mij zijn dat bijvoorbeeld ogenblikken waarin ik armoede en onrecht zo diep in de ogen kijk dat ze me sprakeloos maken.

Newton zag het onrecht waaraan hij tot die tijd volop had meegewerkt onder ogen. Het verlamde hem niet, maar hij ging tot actie over. Dat leerde ik toen ik me verdiepte in het leven van Newton. Op 23-jarige leeftijd werkte hij op een slavenschip van de Britse Royal Navy. De wereld lag aan zijn voeten. Geloof speelde geen rol in zijn leven. Hij werkte hard en dat werd beloond: Newton schopte het tot kapitein. Slavenhandel was in die tijd gewoon. In de politiek en in de kerk werd het handelen in slaven met de hand op de Bijbel zelfs goedgepraat.

Toen hij eens in een zware storm terechtkwam, riep Newton de hulp van God in. Het schip werd gespaard, maar verschillende collega’s moesten de storm met de dood bekopen. John Newton zelf overleefde. Het bracht hem tot Bijbellezen en bidden. Hij dacht steeds meer na over Gods bedoeling met de wereld. Na jaren nam hij openlijk afscheid van de slavenhandel en werd hij een van de voorvechters van de afschaffing van slavernij. Hij werd dominee en schreef het lied ”Amazing grace”.

Sinds ik het verhaal achter dit lied ken, zing ik het mogelijk met nog meer overgave. Newton, een man met bloed aan zijn handen, wist echt wat genade betekent. Hij zong:

„Genade, zo oneindig groot.
Dat ik, die het niet verdien.
Het leven vond, want ik was dood.
En blind, maar nu kan ik zien.”

Over het thema slavenhandel wordt veel geschreven en gedebatteerd. Moeten we excuses aanbieden, en wanneer dan? Eerlijk is eerlijk, als je leest over de slavenpraktijken van toen, dan staat het schaamrood je op de kaken. Het is niet voor niets dat regeringsleiders steeds vaker excuses aanbieden voor het slavernijverleden van hun land. Maar wat zijn excuses voor het verleden waard als we nu op een nieuwe slavernijvoet doorleven?

Kijk naar de handelspraktijken van vandaag. Er is nog steeds veel mis. Afgelopen jaar zag ik met eigen ogen in Bangladesh en Ethiopië dat uitbuiting van kinderen nog dagelijkse praktijk is. Deze rauwe werkelijkheid maakte voor mij weer duidelijk dat een wet in Nederland voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) noodzakelijk is. Toch heeft het heel wat voeten in aarde om de urgentie van deze wet onder de aandacht van politici en ondernemers te brengen. De regeldruk is al zo groot en als Europa niet voor deze wet gaat, kan er zomaar een ongelijk speelveld optreden.

Laten we niet alleen naar politici en ondernemers wijzen maar ook onszelf eerlijk spiegelen. Want ons consumptiegedrag heeft invloed op de realiteit van mensen ver weg. Hoe was mijn koopgedrag de afgelopen maanden? Hoeveel mogen moeilijke keuzes die bijdragen aan een rechtvaardige wereld mij kosten? Welke storm moet er over mijn leven gaan, wil ik mijn blinde vlekken onder ogen zien?

John Newton werd, in een tijd waarin slavernij heel normaal was, een voorvechter van de afschaffing van de slavernij. Anno 2023 zijn we het er allemaal over eens: wat toen gebeurde was afschuwelijk. Maar wat doen wij aan de onrechtvaardige praktijk van nu? Hoe voorkomen we dat onze kinderen en kleinkinderen over tientallen jaren hun excuses moeten aanbieden voor de uitbuiting van miljoenen mensen om ons consumptiegedrag in stand te houden?

Newton zou zeggen: om tot dat inzicht te komen, heb je allereerst oneindige genade nodig. Dan word je van blind ziende. En het kan niet anders of dat zet aan tot actie en zingen. Zingen van een lied dat draait om deze twee woorden: ”Amazing grace”.

De auteur is directeur-bestuurder Woord en Daad.