Egeland is hoofdverantwoordelijke voor de VN-Wereldconferentie voor Rampenbestrijding, deze week in Kobe. Een taak die hij niet licht opneemt. „Het leven van miljoenen mensen hangt af van onze bereidheid om tijdens deze conferentie plannen om te zetten in daden.”

Egeland heeft jarenlange ervaring in humanitaire functies. Zo was hij hoofd ontwikkelingsstudies van het Henri Dunantinstituut in Genève en directeur van de internationale afdeling van het Rode Kruis in Noorwegen. Daarnaast bekleedde hij de functie van voorzitter van Amnesty International Noorwegen.

In 1990 werd hij de Noorse staatssecretaris voor Buitenlandse Zaken, een functie die hij tot 1997 bekleedde. Van 1999 tot 2002 was hij speciaal adviseur vanwege de Verenigde Naties voor Colombia. Anderhalf jaar geleden volgde hij Kenzo Oshima uit Japan op als vice-secretaris-generaal voor humanitaire zaken vanwege de Verenigde Naties.

Waar was u op 26 december?
„In New York, op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties. Daar had ik contact met mijn staf in Genève, omdat we wachtten op nieuws over de tsunami. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) had ons geïnformeerd over de komst van een zware beving. ’s Morgens waren we al klaar om de eerste hulpteams te sturen naar de getroffen gebieden op de Maldiven en in Sri Lanka. Het hulpsysteem van de Verenigde Naties werkt heel effectief. Binnen enkele uren staat een team van experts klaar om naar het rampgebied te gaan.”

Welke rol spelen de VN in de directe hulpverlening na een ramp?
„In New York bevindt zich het politieke centrum van de Verenigde Naties. Vanuit deze plaats houden wij contact met de wereld, de ambassadeurs en de media. Vanuit Genève analyseert een speciaal team direct de omvang van de ramp. Dit team is gespecialiseerd in logistiek, coördinatie en informatievoorziening. Na een ramp adviseert het de donorlanden die hulp willen bieden. Het team bepaalt waar de hulp het hardst nodig is en welke assistentie er wel of niet verleend kan worden. Dat is nodig, want de praktijk leert dat rampen vaak bottlenecks worden.”

Waarom bezocht u het getroffen gebied niet?
„Ik bleef op het hoofdkantoor coördineren en stuurde een gezant naar het getroffen gebied. Met haar gingen veertig experts mee, die nauw samenwerkten met duizenden lokale en internationale hulpverleners. Secretaris-generaal Kofi Annan was wel ter plaatse. Hij vroeg mij ook te komen, maar het leek mij beter om vanuit het hoofdkwartier de hulpverlening aan te sturen.”

Hebt u in uw loopbaan ooit vergelijkbare rampen als op tweede kerstdag meegemaakt?
„Nee, dit was de ergste en grootste ramp die ik heb meegemaakt. Dit was de natuur op zijn slechtst, maar de hulpverlening op zijn best. We hebben nog nooit zo veel voor de getroffen landen kunnen doen.”

Een groot aantal landen zegt veel geld toe. Bent u er zeker van dat dit daadwerkelijk binnenkomt?
„Van Japan hebben we al een cheque van 240 miljoen dollar gekregen. Ik ben er zeker van dat we het grootste deel van het geld zullen ontvangen. Vroeger gebeurde het wel dat we slechts een klein gedeelte kregen van het bedrag dat landen hadden toegezegd, maar nu komen ze veel sneller hun beloftes na.”

Wat verwacht u van deze conferentie hier in Kobe?
„We hebben een heel goed plan voor de bestrijding van toekomstige rampen. Denk aan goede training van nationale en lokale overheden, zodat ze efficiënt kunnen optreden bij een ramp. Ik verwacht dat onze plannen gerealiseerd zullen worden.”

Lijken de plannen niet sterk op die van de vorige conferentie voor rampenbestrijding, in Yokohama in 1994?
„Ik denk dat de plannen deze keer meer concreet zijn. Ook is er nu een meer realistisch tijdpad om de plannen tot uitvoering te brengen. Zeker na de tsunami zijn de mensen zich er meer van bewust dat we actie moeten ondernemen. Beslissingen nemen is belangrijker dan ooit.”