Aanvankelijk zou de Tweede Kamer na het kerstreces van 2026 terugkeren in het historische complex rond de Ridderzaal. Uit de voortgangrapportage over de renovatie blijkt dat dat moment niet haalbaar is. De opleverdatum staat gepland voor eind 2028. Maar die datum is ook niet in beton gegoten. „In de huidige context zijn er te veel onzekerheden om nu een definitieve datum vast te stellen”, zo schrijft De Jonge, die verantwoordelijkheid draagt voor het Rijksvastgoedbedrijf dat de renovatie uit laat voeren.

Extra veiligheidseisen zorgen voor de vertraging. De planning was dat de technische hoofdinfrastructuur, die het vernieuwde Binnenhof onder meer van elektriciteit, verwarming, koeling en internet moet gaan voorzien, in de parkeergarage onder het aangrenzende Plein zou komen. Maar die ruimte blijkt niet groot genoeg. Daarom komt er nu onder het plein voor de Ridderzaal, die Opperhof heet, een grote betonnen bak waarin alle technische voorzieningen een plek krijgen. De ruimte reikt tot aan de gevels van de historische gebouwen. Dat maakt ook versterking van de funderingen noodzakelijk.

De Jonge wees er maandag op dat de ruimte met de technische voorzieningen onder het Opperhof gemakkelijker te beveiligen is dan onder het nabijgelegen Plein.

Publieksingang

De bouw van de bak onder het Opperhof heeft ook gevolgen voor de bouw van de toekomstige ondergrondse publieksingang op de Hofplaats, de plek waar nu de bank staat met daarop artikel 1 van de Grondwet. De bouw van de nieuwe ingang kan pas van start gaan als de bak met de technische voorzieningen onder de Opperhof gereed is. De Hofplaats is onder meer nodig als plek voor de opslag van bouwmaterialen en van zand dat uit de bak komt onder de Opperhof.

Archeologische vondsten kunnen ook nog eens tot verdere vertragingen leiden. Volgens de overlevering ligt onder de voormalige Hofkapel op het Binnenhof Johan van Oldebarneveldt begraven. De legendarische staatsman werd in 1619 voor de Ridderzaal onthoofd.

Enkele jaren geleden diende het toenmalige SP-Kamerlid Ronald van Raak een motie in om de renovatie van het Binnenhof aan te grijpen voor een gericht onderzoek. Daar was geen meerderheid voor.

Ook Johan Vollenbroek van MOB kan nog zorgen voor vertraging. Volgens hem zijn de benodigde natuurvergunningen niet aanwezig. Hij noemde de verbouwing enige tijd geleden al „illegaal.”

Sober

De extra voorzieningen kosten ook extra geld. De Jonge schat de totale kosten van de renovatie nu in op 750 miljoen. Dat is 16 miljoen meer dan een jaar geleden werd begroot. In 2015 koos het kabinet voor een „sobere renovatie” die „maximaal 475 miljoen euro” zou kosten. De renovatie valt dus zeker 50 procent duurder uit dan gepland.

De aangekondigde vertraging zal ongetwijfeld niet de laatste zijn. Oud-ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers, die begin dit jaar afscheid nam als Kamerlid, ziet het helemaal somber in. Hij twitterde maandag: „Toen we afscheid namen van het Binnenhof wist ik dat ik er nooit meer als Kamerlid zou terugkeren. Maar nu gaat het de vraag worden of ik er ooit nog als burger zal kunnen terugkeren.”