Legaal is dat niet, want een amendement op de huwelijkswet uit 1984 verbiedt huwelijken met vrouwen jonger dan achttien. Wie betrokken is bij een gearrangeerd kinderhuwelijk riskeert in theorie een maand gevangenisstraf en een boete van 22 euro, maar voorzover bekend werd de wet nog nooit toegepast.

Kinderhuwelijken zijn schering en inslag op het platteland in Bangladesh, hoewel je ook in de straten van de hoofdstad Dhaka af en toe getuige kunt zijn van een huwelijksstoet waarbij de bruid slechts rijp genoeg lijkt om met de poppen te spelen. Veel meisjes beleven hun huwelijksnacht nog voor hun eerste menstruatie. Het is moeilijk om harde cijfers te plakken op de psychologische ravage die dat veroorzaakt bij het vrouwelijke deel van de Bengalese bevolking.

De medische schade is makkelijker in te schatten. De moedersterfte is hoog in Bangladesh: bij 8,5 op 1000 geboortes sterft de moeder in het kraambed. Jonge bruiden zijn vaak ondervoed, zo stellen medische experts vast. Dat komt doordat ze in arme gezinnen minder te eten krijgen dan hun broertjes - ze worden toch uitgehuwelijkt. De kinderen die voortkomen uit kinderhuwelijken zijn vaak te klein en te zwak. Bijna de helft van de Bengalese baby’s zit bij de geboorte onder het minimumgewicht.

Verklaringen voor het hoge aantal kinderhuwelijken in Bangladesh zijn er legio. Armoede is een niet te onderschatten factor: veel ouders huwelijken hun dochter uit om zo een mondje minder te hoeven voeden, al moeten ze meestal een bruidsschat betalen aan de familie van de bruidegom. In gezinnen op het platteland is het de gewoonte om dochters zo snel mogelijk het huis uit te werken. Zodra een meisje 12 wordt, stijgt de spanning en begint de zoektocht naar huwelijkskandidaten.

Maar de voornaamste verklaring ligt in het machismo in de Bengalese cultuur. Jonge meisjes worden op zeer vroege leeftijd belaagd door mannen. Hajra Bibi, een weduwe die haar dochter Rehana op 12-jarige leeftijd uithuwelijkte, zegt dat ze geen andere keuze had. „Het was niet mijn bedoeling om Rehana op zo’n prille leeftijd uit te huwelijken”, zegt ze met bevende stem. „Maar ik kon haar toch niet elke dag alleen achterlaten in huis als ik moest gaan werken? De jongens uit de buurt deden niets liever dan Rehana benaderen.”

Ook voor mensen uit de middenklasse is de maagdelijkheid van hun dochters een voortdurende kopzorg. Naimuddin, een gegoede boer uit het district Jamalpur, wilde zijn dochter een opleiding laten volgen. Hij vond dat ze tot haar achttiende naar school moest gaan, maar toen ze naar huis kwam met verhalen over jongens die haar op weg naar school lastigvielen, stak de angst de kop op. Naimuddin zorgde ervoor dat Nazma op haar veertiende van de straat was.

Vrouwenrechtenactivisten dringen er nu bij de regering op aan de wet toe te passen. Dat kan door strenger toe te zien op de registratie van borelingen in het bevolkingsregister. Daarmee zou de leeftijd van aanstaande bruiden op termijn dubbel gecheckt kunnen worden. Geboorteregistratie is verplicht, maar wordt op het platteland nauwelijks toegepast.

Bij de registratie van huwelijken wordt sowieso gesjoemeld. De leeftijd van de bruid is een bijkomstigheid die meestal snel onder tafel wordt geregeld. Als ze jonger is dan 18, knijpt de ambtenaar van dienst in ruil voor een kleine som geld een oogje toe.

Het gezinsrecht is in Bangladesh nog steeds gebaseerd op de sharia, de islamitische wet. Dochters erven daardoor maar de helft van wat hun broers krijgen als hun ouders sterven. Mannen kunnen scheiden, ook als hun echtgenote het daar niet mee eens is, maar vrouwen kunnen dat niet. Ongeschoolde mannelijke arbeiders verdienen in Bangladesh gemiddeld 1 euro per dag, terwijl ongeschoolde vrouwen minder dan de helft krijgen.

De discriminatie begint vaak al voor de geboorte. Net als in India worden steeds meer vrouwelijke foetussen opgespoord en geaborteerd. Ook borelingen worden gediscrimineerd. Het sterftecijfer bij Bengalese meisjes tussen de één en de vier jaar ligt bijna twee keer hoger dan bij jongetjes van die leeftijd.