Welk mag dat zijn? Blader even verder. De Ziekentroost! Blijkens de ondertitel bedoeld als „een onderwijzing in het geloof en de weg der zaligheid, om gewillig te sterven”. Ds. Cornelis van Hille schreef het in 1571, toen in de lage landen de jonge gereformeerde kerk nog onder het kruis verkeerde.

Een combinatie van feiten bracht me bij dit kleine geschrift. Als aanleiding: de voorbereiding van een lezing voor de reformatorische vereniging Herkenning, op deze 4e maart. Verdrietige omstandigheden in de familiekring vielen er in deze weken mee samen. Van Hille sprak nog nadat hij al lang gestorven is. Het is al jaren geleden dat ik het las, deze Ziekentroost. Nu was dit gouden kleinood een herontdekking. Ik beveel het van harte aan als een echt troostboekje. Met een heilzame boodschap in tijden van ziekte en zorg. Als lijden en rouw sluipend of plots je leven binnenkomen. Wanneer menselijke hulp en troost ontoereikend blijken. Maar niet minder als zegeningen overheersen. Want is het niet ieder mens gezet eenmaal te sterven, en daarna het oordeel?

Veel komt in dit werkje aan de orde, met woorden van de heilige Schrift zelf. Het gaat over zonde en dood, over de verlossing door Christus en het geloof in Hem, over de hoop op de zaligheid, de weg van lijden en strijd alhier en over de heiliging van het christenleven. En ook over „de grote troost dat alle gelovigen ten jongsten dage zullen opstaan.” Al met al de leer der zaligheid, tot onderwijs en troost aangereikt uit de schatkamer van het dierbare Woord van God. Hier weidt mijn ziel met een verwonderend oog…

Eerlijk gezegd ben ik opnieuw onder de indruk gekomen van het zuivere en heldere spreken van de geloofsgetuigen uit die eerste tijd na de Reformatie. Van Hille is niet de enige. Ik denk aan Benedetto van Mantua (”De weldaad van Christus”), Zacharias Ursinus (”Stervenskunst”), Petrus Datheen (”Parel van christelijke troost”) en anderen. Ze spraken met twee woorden, deze mannen: Wet en Evangelie, zonde en genade, gericht en vrijspraak. Ze deden dat op zulk een wijze dat de vonken van de verwondering over Gods genade voor goddelozen er als het ware vanaf spatten. Christus alleen en Christus geheel, geschonken en toegeëigend door het waarachtig geloof, gewerkt door de Geest van Christus. Het is de leer waarvan de vaderen van Dordt een halve eeuw later belijden dat God haar „tot de eer van Zijn Naam en tot troost der godvruchtige zielen in Zijn Woord overvloedig heeft geopenbaard en in de harten van de gelovigen indrukt.” De troost van deze heilzame leer deelt Van Hille in zijn boekje ruimhartig uit. „Daarom zijt lankmoedig en versterkt uw harten, want de toekomst des Heeren genaakt.” Vertroost elkander met deze woorden!

De auteur is christelijk gereformeerd emeritus predikant.