De invasie kondigde zich vorig jaar al een aantal weken aan door een grote Russische troepenopbouw bij de grens met Oekraïne. Toch hadden weinigen verwacht dat Poetin echt zou beslissen tot een invasie. Diep in de nacht van 24 februari gaf hij het startsein voor de operatie. De Russen staken de grens over in het oosten van Oekraïne, maar vielen het land ook binnen via de Krim in het zuiden en via Belarus in het noorden.

Poetin greep naar eigen zeggen in in Oekraïne voor de bescherming van de Russische bevolking in de Donbasregio. Al sinds 2014 vechten separatisten daar tegen het Oekraïense leger. Poetin stelde als doel de „denazificatie” en ontwapening van Oekraïne. Ook de vermeende uitbreiding van de NAVO was een belangrijke reden voor Moskou om te interveniëren. Poetin heeft vaak gezegd dat niet hij, maar het Westen het conflict is begonnen door in de Russische invloedssfeer binnen te dringen.

De invasie kwam als een schok voor Europa, dat lang geen oorlog op het continent meer had gezien. Veel landen schroefden het defensiebudget op en begonnen met het leveren van wapens aan Kiev. De Europese Unie heeft inmiddels negen sanctiepakketten opgelegd aan Rusland, dat steeds meer geïsoleerd staat op het wereldtoneel. Bovendien vroegen Finland en Zweden het lidmaatschap van de NAVO aan, waardoor uitbreiding van die alliantie nu toch aan de orde is.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski ontpopte zich afgelopen jaar als een geduchte tegenstander van Poetin en werd een wereldster. Hij weet handig de aandacht naar zich toe te trekken en vraagt onophoudelijk om meer militaire steun. Na het binnenhalen van moderne tanks wil hij nu gevechtsvliegtuigen tot zijn beschikking krijgen.

In de eerste weken bleef Zelenski in Kiev, terwijl de Russen grote delen van het land veroverden en zelfs leken op te stomen naar de hoofdstad. Toen dat niet haalbaar bleek, hergroepeerde het Russische leger zich om te focussen op „de bevrijding van de Donbas”. Het strijdtoneel werd verlegd naar het oosten en het zuiden van Oekraïne.

De Oekraïners kwamen in het najaar met een tegenoffensief en wisten grote delen van de regio’s Charkov en Cherson te heroveren. Desondanks annexeerde Rusland de Donbasregio’s Donetsk en Loehansk samen met de regio’s Cherson en Zaporizja, die het niet volledig in handen had.

Het zwaartepunt van de oorlog is het afgelopen jaar vaak verschoven. Van het bloedbad in Boetsja tot de belegering van Marioepol en van beschietingen van de kerncentrale Zaporizja tot de gevechten om Bachmoet, die nog altijd volop gaande zijn. Inmiddels lijkt Rusland weer begonnen aan een nieuw offensief in het oosten, maar de frontlinie verschuift de laatste weken nauwelijks.