NS opent boeken na jaar van volle treinen en schaarse conducteurs
De Nederlandse Spoorwegen (NS) presenteren donderdag de jaarcijfers over 2022. Vorig jaar speelden er verschillende problemen bij het spoorbedrijf, waaronder een personeelstekort. Als gevolg daarvan zag de NS zich genoodzaakt om ook kantoorpersoneel en beveiligers in te zetten als assistent-conducteurs. Ook kreeg de spoorvervoerder een nieuwe topman in de persoon van oud-minister Wouter Koolmees.
De NS had vorig jaar last van een groot tekort aan personeel. Er stonden enkele duizenden vacatures open op allerlei onderdelen, waarvan een groot deel voor de functies van hoofdconducteur en machinist. De NS kampt met uitstroom door pensionering en uitval door ziektegevallen. De instroom van nieuw personeel bleef achter, net zoals dat het geval is in andere sectoren en bij andere vervoerders. Een trein mag bovendien alleen rijden als er voldoende conducteurs per treinstel staan ingepland. Door het personeelstekort werden dan ook kortere treinen ingezet.
In de eindejaarsprognose, gebaseerd op de voorlopige cijfers van januari tot en met november, meldde NS dat de treinen in september het drukst waren door het tekort aan medewerkers. Gemiddeld was het toen wekelijks in 180 spitstreinen te druk, tegen 90 in de daaropvolgende maanden.
De personeelsschaarste leidde tot hoge werkdruk voor NS-personeel en was een van de pijnpunten tijdens de moeizame cao-onderhandelingen vorig jaar. NS-personeel legde meerdere keren het werk neer; tegen de werkdruk, maar ook voor een hoger salaris. Tot in oktober een akkoord werd bereikt. Treinpersoneel kreeg onder meer een loonsverhoging van gemiddeld 9,25 procent. De werkdruk zou niet meteen worden verlaagd, maar vakbonden gingen er vanuit dat met deze cao meer vacatures ingevuld konden worden.
NS bekende tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer te lang te hebben gedacht dat de personele problemen makkelijk op te lossen waren. Commercieel directeur Tjalling Smit zei dat eind 2021 alle vacatures nog ingevuld konden worden, waardoor voor 2022 het idee was dat „gewone werving” afdoende was. Daardoor heeft NS redelijk lang gewacht met structurele oplossingen, aldus Smit. „Met de kennis van nu wellicht te lang”, zei hij.
In 2021 leed NS nog flink onder de coronacrisis en de beperkende maatregelen om de virusuitbraak tegen te gaan. Zo lag het aantal reizigers 48 procent lager dan voor de pandemie en vielen de Nederlandse reizigersopbrengsten 1,1 miljard euro lager uit dan voor corona. Zo gold van januari tot en met mei 2021 het dringende advies om het openbaar vervoer alleen voor noodzakelijke reizen te gebruiken. In en na de zomer kon de NS meer reizigers verwelkomen omdat toen minder strikte maatregelen golden en het onderwijs werd heropend.
