In een wereld zonder verschillen in belastingtarieven, cultuur, voorkeuren, loonkosten en andere werkgeverslasten, logistieke netwerken, munten et cetera, zou de prijs van een product aan beide kanten van de grens gelijk zijn. Maar zo’n wereld bestaat natuurlijk niet. Btw-tarieven verschillen nu eenmaal tussen landen, consumenten hebben andere voorkeuren, lonen wijken van elkaar af, de wisselkoers speelt een rol en ga zo maar door. Dat prijzen aan de andere kant van de grens anders zijn dan hier, is dan best logisch te noemen. Je zou dat echter niet verwachten bij producten zoals voedsel of artikelen voor persoonlijke verzorging. Dat zijn producten die zo standaard worden gemaakt als het maar kan, gemakkelijk te vervoeren zijn en veelal niet snel bederven.

Binnen de eurozone is er minstens één regio waarvoor geldt dat die heel homogeen is: de grensstreek tussen Duitsland en Oostenrijk. De gebieden aan beide kanten van de grens zijn zeer nauw verweven met elkaar. Er zijn talloze grensovergangen, logistieke netwerken zijn op elkaar aangesloten en mensen delen dezelfde cultuur en voorkeuren. Ze hebben ook dezelfde munt en spreken dezelfde taal en zelfs hetzelfde dialect. Het verschil in btw tussen de Duitse en Oostenrijkse kant is ook nihil, de grondprijzen zijn min of meer gelijk, de lonen wijken niet veel van elkaar af. Kortom, het is dat er een grens doorheen loopt maar anders was het gewoon één gebied geweest.

Als er ergens de prijzen min of meer gelijk moeten zijn, dan is het wel in die grensstreek. In werkelijkheid liggen de prijzen van voedsel en producten voor persoonlijke verzorging aan de Oostenrijkse kant van de grens gemiddeld 13 procent hoger dan aan de Duitse kant. Dat concludeerden onlangs onderzoekers van de Europese Centrale Bank (ECB). Zij keken naar de periode tussen 2008 en 2018, in het gebied tot 60 kilometer vanaf de grens, aan weerszijden.

Waar ligt het dan aan, dat de prijzen toch zo sterk verschillen als we de genoemde mogelijke oorzaken kunnen uitsluiten? Waar het om draait is concurrentie, of beter gezegd het gebrek daaraan.

In Duitsland zijn veel meer verschillende supermarktlogo’s te zien dan in landen zoals Oostenrijk of Nederland. Met andere woorden: er is in Duitsland meer concurrentie tussen de grootwinkelbedrijven. Hoe meer concurrentie, des te lastiger is het voor een onderneming om de verkoopprijzen wat op te krikken. Het omgekeerde geldt ook: hoe minder concurrentie, des te gemakkelijker is het.

De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer.
> rd.nl/grootgeld