Van de Delftse kunstenaar zijn 28 van de 37 werken te zien, afkomstig uit alle delen van de wereld: van Dresden tot Florence, van Edinburgh tot Parijs en van tot Tokio en Washington. Op voorhand zijn al meer dan 200.000 kaartjes voor de tentoonstelling verkocht.

Zeven werken worden voor het eerst in Nederland tentoongesteld, onder meer ”Brieflezend meisje aan het venster” uit Florence, ”Het glas wijn” uit Berlijn en ”Onderbreking van de muziek” uit New York.

Het was altijd al een grote wens van het Rijksmuseum om een overzichtstentoonstelling van de Delftse kunstenaar Vermeer (1632-1675) te maken, zei directeur Taco Dibbes dinsdag bij een bijeenkomst voor de (internationale) pers. „Maar dat leek onmogelijk.”

Musea lenen werken van Vermeer nagenoeg nooit uit, omdat ze tot de topstukken in hun collecties behoren. „Maar toen The Frick Collection in New York in verband met een renovatie bereid was voor het eerst sinds een eeuw haar Vermeers naar Europa te laten reizen, zegden een voor een de andere musea en twee particulieren werken toe.”

Het Rijksmuseum heeft zelf vier Vermeers in de collectie, waaronder ”Het melkmeisje” en ”Het straatje”. Het Mauritshuis in Den Haag leent voor de tentoonstelling de drie eigen Vermeers uit: ”Meisje met de parel”, ”Gezicht op Delft” en ”Diana en haar nimfen”. ”Meisje met de parel” keert op 1 april vroegtijdig terug op haar vertrouwde plek.

Verspreid over tien zalen worden de 28 werken in het Rijksmuseum getoond aan de hand van thema’s als ”muzikale verleiding”, ”brieven”, en ”mannen op bezoek”. In elke ruimte is aandacht voor het onderzoek van een team conservatoren, restauratoren en natuurwetenschappers. Via moderne scantechnieken kwamen zij meer te weten over de werkwijze van Vermeer, zijn artistieke keuzes en zoektocht naar de perfecte compositie.

Tijdens en na afloop van de tentoonstelling wordt (verder) technisch onderzoek verricht aan Vermeers schilderijen. De resultaten worden gepresenteerd op een internationaal symposium in 2025. In dat jaar wordt de 350e sterfdag van Vermeer herdacht.

Kunsthistorisch onderzoek laat nieuw licht vallen op de invloed van de rooms-katholieke jezuïetenorde in Delft op de van oorsprong protestantse Vermeer. Deze is groter dan tot nu toe werd aangenomen. Het onderzoek maakt onder meer aannemelijk dat Vermeer via de jezuïeten in aanraking is gekomen met de camera obscura, een instrument waarmee een voorstelling op een wand of scherm kon worden geprojecteerd waarna deze kon worden bestudeerd. Daarnaast maakt het onderzoek duidelijk hoe het rooms-katholicisme een grote rol speelde in het huishouden van Vermeer en zijn gezin, en ook hoe het terug te zien is in zijn werk.