Kerk & religieDode zeerollen

Beter beeld van schrijver Dode Zeerollen

Met behulp van kunstmatige intelligentie weten we nu meer over één van de schrijvers van de Dode Zeerollen, zegt Gemma Hayes, die op dit thema donderdag in Groningen promoveert.

Redactie kerk
8 February 2023 13:21Gewijzigd op 9 February 2023 11:56
Een fragment uit de Dode Zeerollen, beeld Gonzalez Luis
Een fragment uit de Dode Zeerollen, beeld Gonzalez Luis

De Australische wetenschapster, gespecialiseerd in paleografie (handschriftkunde), ontdekte met behulp van kunstmatige intelligentie dat slechts acht teksten van de zogeheten Qumranmanuscripten kunnen worden toegeschreven aan één bepaalde schrijver. Voorheen gingen onderzoekers ervan uit dat deze auteur 54 tot 90 teksten behorend tot de Dodezeerollen had geschreven, wat neerkomt op 5 tot 10 procent van alle Qumranmanuscripten.

Hayes en haar team gebruikten computerprogramma’s die hoeken en vormen van letters kunnen herkennen die van belang zijn voor de schrijfbeweging van de hand. Ook gebruikten zij algoritmes en kansberekening om te bepalen hoe waarschijnlijk het is dat twee of meer manuscripten afkomstig zijn van een en dezelfde schrijver. Daarbij betrokken ze ook spelling, de kwaliteit van het schrijfwerk en literaire kenmerken van een tekst. Op die wijze kunnen schrijvers van zo’n tweeduizend jaar geleden als het ware weer tot leven worden gewekt.

Die aanpak leidde er dus toe dat aan een van de schrijvers van de Qumranmanuscripten veel minder teksten kunnen worden toegeschreven dan aanvankelijk door andere wetenschappers werd gedacht, schrijft Hayes in haar proefschrift ”Searching for Dead Sea Scribes: A study on using artificial intelligence and palaeography for writer identification in correlation with spelling and scribal practices, codicology, handwriting quality, and literary classification systems for Dead Sea Scrolls” (”Zoeken naar Dode Zeeschrijvers: Een onderzoek naar het gebruik van kunstmatige intelligentie en paleografie voor de identificatie van schrijvers in correlatie met spelling en scribale praktijken, codicologie, handschriftkwaliteit en literaire classificatiesystemen voor Dode Zeerollen”).

Hayes volgde haar bacheloropleiding in Melbourne, Australië. Aan de universiteit van Sidney behaalde ze een master Brieven in Joodse en Christelijke literatuur. Haar proefschrift bouwt voort op dit eerdere werk.

De Dode Zeerollen omvatten een collectie handschriften van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 handschriften van de Hebreeuwse Bijbel. Ze werden ontdekt tussen 1947 en 1956 in grotten aan de noordwestkust van de Dode Zee. Hier huisde zo’n tweeduizend jaar geleden de zogenoemde Qumran-sekte, waarschijnlijk een strenge aftakking van de Essenen. Een deel van de manuscripten is pas in deze eeuw voor wetenschappelijk onderzoek beschikbaar gekomen.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer