Oekraïne kan een nieuw Amerikaans wapenpakket van 1,84 miljard euro (2,2 miljard dollar) tegemoet zien. Daarin zitten onder andere raketten met een groot bereik, meldden persbureau Reuters en The Wall Street Journal dinsdag op gezag van twee hoge Amerikaanse regeringsfunctionarissen. Het Witte Huis weigert vooralsnog commentaar.

Deze Ground-Launched Small Diameter Bom (GLSDB) betekent een belangrijke steun in de rug voor Oekraïne. President Volodimir Zelenski vraagt al maanden om raketten voor lange afstand. Het Oekraïense leger kan nu Himars- en M270-raketartillerie met een bereik van 75 kilometer inzetten.

De Russen vrezen vooral de Himars door zijn mobiliteit en effectiviteit. Oekraïne heeft met dit raketlanceersysteem het Russische leger ernstig verzwakt door honderden wapendepots, commandoposten en aanvoerlijnen op te blazen. Vaak tot ver achter de frontlinie.

De effectiviteit van Himars neemt echter af. De Russen leren van hun fouten, passen zich aan de oorlogsomstandigheden aan en verplaatsen munitiedepots en commandoposten naar locaties op zo’n 100 kilometer van het front.

Oekraïne dringt daarom al maanden aan op Atacms-raketten met een bereik van 300 kilometer. De VS weigeren dit wapentuig vooralsnog om escalatie te voorkomen. Net zoals de VS en sommige bondgenoten op dit moment huiverig zijn om F-16’s te leveren.

Krachtig wapen

Een alternatief voor de Atacms is een compacte bom, gemonteerd op een bestaande raket. In vaktermen: een GLSDB-kleinediameterbom (GBU-39) op een M26-raket. Beide onderdelen bevinden zich in de wapenkist van het Amerikaanse leger. De kosten van het Amerikaans-Zweedse wapen zijn met 40.000 euro relatief laag, het bereik met 150 kilometer relatief hoog.

De werking van het wapensysteem is redelijk eenvoudig. Een Himars schiet de M26-artillerieraket af, de precisiebom met 250 pond explosieven komt op grote hoogte los van de raket, klapt zijn vleugels uit en vliegt met gps-geleiding in een lange zweefbaan regelrecht naar zijn doel. De bom kan op 1 meter nauwkeurig door bijvoorbeeld gewapend beton van 1,8 meter dikte dringen.

Overigens hebben Nederlandse F-16-piloten, als eerste niet-Amerikaanse gebruikers van de kleinediameterbom, de nodige ervaring met dit wapen opgedaan in Irak in de strijd tegen Islamitische Staat (IS).

De VS voegen deze kleinediameterbom toe aan hun nieuwe wapenpakket voor Oekraïne. Twee weken geleden was de levering voor het eerst serieus onderwerp van discussie. De VS eisen ongetwijfeld van Oekraïne om de GLSDB niet in te zetten tegen doelen op Russisch grondgebied; een eis die Kiev met Himars- en M270-raketartillerie altijd zorgvuldig respecteert.

Inzet van de GLSDB verdubbelt de reikwijdte van Oekraïne. Het leger kan met deze precisiebommen het gehele grondgebied van Oekraïne onder vuur nemen, behalve het zuidelijke deel van de Krim, het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland.

Hierdoor komen belangrijke strategische Russische doelen binnen schootsafstand. Bijvoorbeeld de vliegbasis Dzhankoy op de Krim. Vanaf deze luchtmachtbasis stijgen regelmatig Su-25-jachtvliegtuigen op om woonwijken en energienetwerken in Oekraïne in puin te schieten.

Treinverbindingen en stations in bezette gebieden bevinden zich eveneens in de gevarenzone. De Russen gebruiken spoorlijnen veelvuldig voor de bevoorrading van hun troepen.

Ook Loehansk, in het oosten van Oekraïne, komt ineens binnen bereik van Oekraïense precisieaanvallen. De stad herbergt een reeks aan Russische commandoposten, kazernes, munitiedepots en brandstofopslagplaatsen.

Rode lijn

Rusland waarschuwde in september dat de VS een rode lijn zouden overschrijden met de levering van Himars. Toch is de introductie van deze raketartillerie in Oekraïne geruisloos verlopen. Ook tegen de GLSDB kunnen de Russen waarschijnlijk niet veel actie ondernemen.

Verschillende westerse wapensystemen voor Oekraïne zijn aangeduid als een gamechanger, een omslag in de oorlog. De term lijdt daarmee een beetje aan erosie. Himars heeft echter zonder meer een ommekeer opgeleverd.

Voor de kleinediameterbom zou dat ook kunnen gelden. De Russen zijn hiermee hun leven in heel Oekraïne niet langer zeker. Alleen op het zuidelijk deel van de Krim kunnen ze nog rustig ademhalen.

Oekraïne heeft de nieuwe wapens hard nodig nu er zich mogelijk tot 500.000 Russische militairen opmaken voor een grootschalig, versneld lenteoffensief.