De bewindsman verwacht dat de plannen in maart klaar zijn en wil daarom dinsdag tijdens het debat over het onderwerp nog niet ingaan op details.

Op dit moment mogen universiteiten alleen gebruikmaken van een numerus fixus als ze tijdelijk worden overvallen door een hoge instroom van studenten. Zo kopen ze tijd om te zorgen dat ze de instroom wel aankunnen. Dijkgraaf denkt niet aan een tijdelijke, maar een langdurige maatregel om de toestroom te verkleinen. Daar moeten de regels dus ook op worden aangepast.

Wet- en regelgeving veranderen kost tijd en daarom zullen de maatregelen niet meteen effect hebben, zegt Dijkgraaf. De onderwijsminister denkt daarom ook dat er afspraken moeten worden gemaakt met universiteiten en hogescholen om de instroom voor die tijd in te perken. „Wat mij betreft zitten we nu wel aan ons maximum”, aldus Dijkgraaf.

Eind vorig jaar heeft Dijkgraaf opleidingen al dringend verzocht om niet meer actief buitenlandse studenten te werven. Hogescholen en universiteiten houden daar zich volgens de minister over het algemeen goed aan.

Universiteiten in grensregio’s en provincies met een sterke vergrijzing juichen de komst van internationale studenten juist toe. Maastricht University en de Universiteit Twente bijvoorbeeld willen vanwege zulke redenen zelf kunnen beslissen hoeveel internationale studenten ze toelaten. Dijkgraaf wil dat het mogelijk blijft om een uitzondering te maken, maar wil er wel voor waken dat dit niet te veel gebeurt. Daarom wil hij dat de toestroom van internationale studenten centraal wordt bijgestuurd. Hoe dat moet gebeuren, heeft hij nog niet uitgewerkt.

Buitenlandse studenten vinden het aantrekkelijk om hier te studeren omdat studies goed te betalen zijn, de kwaliteit doorgaans goed is en het onderwijs vaak ook in het Engels wordt aangeboden. Dat leidt tot volle collegezalen, meer concurrentie voor vwo’ers voor felbegeerde studieplekken en meer krapte op de markt voor studentenkamers.