Door de grote prijsstijgingen op de woningmarkt de afgelopen jaren en het maandelijks aflossen op de hypotheek hebben huiseigenaren veel overwaarde opgebouwd, zegt Carola de Groot, senior econoom huizenmarkt bij RaboResearch. Een prijsdaling hoeft dus geen direct probleem te zijn als je niet meteen moet of wilt verhuizen.

Ze verwacht geen herhaling van een woningmarktcrisis zoals tussen 2008 en 2013, toen de prijzen met in totaal ruim 21 procent daalden. „Het verschil is dat mensen nu vaker aflossen op hun hypotheek. Daardoor komen huizen minder snel onder water te staan”, zegt De Groot. Ook De Nederlandsche Bank (DNB) concludeerde vorig jaar al dat als de huizenprijzen fors zouden dalen, slechts een kleine groep het risico loopt bij verkoop achter te blijven met een restschuld.

Mensen die vorig jaar op het toppunt van de woningmarkt een huis hebben gekocht, zijn wel „de sjaak” door de prijsdaling als ze nu van hun huis af willen, zegt Philip Bokeloh, senior econoom Nederland bij ABN AMRO. „Dat kan een reden zijn om niet te scheiden, of een huis aan te houden.” Eventuele opgebouwde overwaarde kan als de prijsdaling doorzet „als sneeuw voor de zon verdwijnen”, zegt Bokeloh. „Maar dat is nog afwachten”, zegt hij.

Starters kunnen ten opzichte van een aantal maanden geleden zelfs nog minder goed een woning betalen, zegt De Groot. „Door de hogere rentes kunnen mensen minder lenen. Voor een kleine hypothecaire lening zijn ze maandelijks veel meer kwijt.” RaboResearch verwacht dat huizenprijzen verder zullen dalen, ook omdat door inflatie de prijzen voor levensonderhoud en energie zijn gestegen, waardoor mensen minder te besteden hebben. „Dat drukt ook de vraag”, zegt De Groot.

Daarnaast is de zogeheten jubelton, de schenkingsvrijstelling voor een eigen woning voor mensen tussen de 18 en 40 jaar, sinds januari fors verlaagd. Vorig jaar was deze nog rond de ton, nu kunnen starters maximaal bijna 29.000 euro belastingvrij krijgen. Ook is het hypotheekbedrag van de Nationale Hypotheekgarantie (NHG) verhoogd, maar „per saldo ligt de drempel nog te hoog om de woningmarkt te betreden”, zegt Bokeloh.