Om deze vraag te beantwoorden is het zinvol om eerst te kijken of de oorzaak van de klachten van de kinderen achterhaald kan worden. Pas als we weten waardoor de hoofdpijn, buikpijn of vermoeidheid ontstaat, kan beoordeeld worden hoe we ermee om moeten gaan.

Vraag allereerst elk kind apart naar de oorzaak van de klachten. Wat denkt hij of zij waardoor het komt dat hij of zij hoofdpijn of buikpijn heeft? Waardoor voelt hij of zij zich zo moe? Vaak hebben kinderen hier zelf wel een idee over. Jonge kinderen zou je hun antwoord kunnen laten tekenen, om vervolgens hierover het gesprek aan te gaan. Wanneer dit weinig oplevert, kan het zo zijn dat een jonger kind in het gezin het gedrag van een oudere broer of zus kopieert.

Daarnaast kun je als ouder nagaan of de kinderen voldoende slaap krijgen. Vallen ze snel in slaap ’s avonds? Liggen ze ’s nachts vaak wakker? Hierdoor kunnen ze een slaaptekort opbouwen. Niet alleen het gebruik van een smartphone of iPad voor het slapengaan valt af te raden bij slaapproblemen, maar ook actief sporten tot net voor bedtijd is onverstandig. Verder komt goede ventilatie in de slaapkamer de nachtrust ten goede. Een bedritueel is aan te raden. Denk hierbij aan een vast ritme van bijvoorbeeld tandenpoetsen, Bijbellezen, zingen en bidden, lekker instoppen en daarna gaan slapen.

Verder is het goed om de schoolbeleving van de kinderen te toetsen. Gaan ze met plezier naar school? Wanneer de vermoeidheidsklachten zich alleen voordoen op doordeweekse dagen en achterwege blijven in het weekend en in de vakanties, kan de oorzaak van de klachten mogelijk op school gevonden worden. Wanneer dit niet helder is, helpt het soms om een dagboekje bij te houden op dagen dat het kind klaagt over vermoeidheid, hoofd- of buikpijn. Valt er een patroon in te ontdekken? Goed om ook eens na te vragen of de leerkracht op school iets merkt van deze klachten. Hoe lang houden ze aan? Is het enkel voor schooltijd, of hebben de kinderen er de hele dag last van? Is er in het klasklimaat iets wat het kind dwarszit? Is de klik met de leerkracht wat minder goed? Of is het schoolwerk te moeilijk?

Mogelijk leveren de bovenstaande vragen weinig op over de achtergrond van de klachten en is er ook geen medische oorzaak te vinden. Het is dan aan de ouders om te bepalen wat zij belangrijk vinden om het kind mee te geven in de opvoeding. Is dat leren om door te zetten door toch naar school te gaan? Of bevestig je een waarschijnlijk ongegronde klacht door ze thuis te houden?

Caroline Domburg, orthopedagoog-generalist