Ds. Honkoop (1921-2008) waarschuwde vanaf de preekstoel voor het –te veel– lezen van levensbeschrijvingen van Gods kinderen. Het spiegelen aan de bekeringsweg van een ander kan duisternis geven in het eigen geestelijk leven, zo wist hij. Het weerhield kerkhistoricus en publicist Wim Kranendonk er niet van een boek over de predikant te schrijven. „Binnen het geheel van de Gereformeerde Gemeenten nam ds. Honkoop in de tweede helft van de twintigste eeuw een voorname plaats in. Hij was een leidinggevend persoon.” Ds. Honkoop was zeven keer preses van de generale synode van de GG, en was veertig jaar lid –waarvan ruim 38 jaar voorzitter– van het curatorium van de Theologische School in Rotterdam.

Vanwege de honderdste geboortedag van ds. Honkoop in 2021 dook Kranendonk in de levensgeschiedenis van de predikant. Hij schreef er een serie artikelen over voor het kerkelijk orgaan van de GG, De Saambinder. „Ik constateerde opnieuw dat ds. Honkoop van bovengemiddelde betekenis is geweest voor de GG. Dat bracht me tot dit boek.”

Waar blijkt die grote betekenis uit?

„In de eerste plaats uit zijn prediking. Centraal in zijn preken staat dat er alleen behoudenis is in de Heere Jezus Christus. Iedere keer weer kom je onder de indruk van de manier waarop hij dat uitstalde. Verder heeft ds. Honkoop er altijd aan gewerkt de gemeenten bij elkaar te houden door duidelijk leiding te geven. Daarbij had hij oog voor het eigene van de GG, maar wilde hij ook ruimte geven voor de verschillen die er waren tussen de gemeenten: als de Naam van de Heere Jezus maar duidelijk klonk in de prediking.

Ds. Honkoop nam als curatoriumlid ook een grote plaats in. Hij was de eerste om toe te geven dat hij ook fouten maakte, ook als curator, maar besefte heel goed hoe verwoestend een foute beslissing over een toelating zou kunnen zijn voor de kerk. Aan de andere kant heeft hij ook mannen gestimuleerd zich aan te melden bij het curatorium om toegelaten te worden.”

Hoe karakteriseert u ds. Honkoop?

„Als een zakelijk iemand met een hartelijke bewogenheid tot zondaren en de gemeenten. Hij kon soms dirigistisch optreden, maar wel met de hartelijke intentie de gemeenten te dienen. Hij hield niet zo van gevoeligheden. Ook in zijn prediking en beoordeling van mensen in situaties was hij wat zakelijk. Bij sommige mensen kwam dat over als hard. Maar dat was hij ten diepste niet. Op de kansel kon je ds. Honkoop soms in zijn hart kijken. Ik denk aan een indrukwekkende preek die hij eens hield over de woorden „En men noemt zijn naam Jezus”. Aangedaan was hij bij het afscheid van ds. A. Vergunst in 1980, toen die naar Amerika vertrok. Hij was toen zelf voor het eerst preses van de generale synode.”

Kranendonk wijst later ook nog op de toespraak die ds. Honkoop in 2002 in de Boezemsingelkerk in Rotterdam hield bij zijn afscheid van de Theologische School: „Mensen gaan weg, maar de Heere blijft. De grote Koning is de Enige Die niet gemist kan worden. Met die getrouwe Koning kunt u verder.”

Ds. Honkoop is bestuurlijk van grote betekenis geweest voor de GG, stelt de schrijver. „Hij zat in tal van deputaatschappen. Er was nog niet zoveel kader binnen de kerk. In zijn leidinggeven heeft hij het belang van de gemeenten centraal gesteld: de prediking en het geestelijk leven moesten er veilig zijn. Samen met ds. K. de Gier en ds. A. Vergunst heeft hij gewerkt aan gezond kerkelijk besef.”

Zijn handelsaard –hij werkte eerst in een groothandel in groente en fruit– verloochende ds. Honkoop niet, zegt Kranendonk. „Als het hem te lang duurde tijdens kerkelijke vergaderingen kon hij op beslissingen aandringen. En als het om zakelijke dingen ging, was hij er wars van om die met gemoedelijkheden op te lossen.”

Soms kon ds. Honkoop scherp zijn, zag de auteur. „Als het om de vorming van de studenten aan de Theologische School ging, moest hij niets hebben van verwaandheid en hoogmoed. Dat pakte hij aan. Studenten die zich al gedroegen alsof ze predikant waren, kregen dat van hem te horen. Niet om ze te laten vallen, maar om ze in liefde op te scherpen.”

In de beoordeling van de preken van studenten lette hij altijd op één punt, aldus Kranendonk: „Alle predikanten die hem als curator hebben meegemaakt, zeggen dat voor hem een ding woog: een bevindelijk gereformeerde prediking waarin het werk van Christus centraal gesteld moest worden. Aan het einde van zijn leven stelde hij terugblikkend de vraag: „Durven wij het aanbod van genade nog te preken?” Dat was een zorg voor hem.”

Veel heeft ds. Honkoop betekend voor de uit een onkerkelijke omgeving afkomstige predikanten en broers ds. C. en F. Harinck, zo laat Kranendonk in zijn boek zien.

Minder dan bijvoorbeeld ds. A. Vergunst had ds. Honkoop oog voor andere kerken. Kranendonk: „Ds. Vergunst zocht veel contact buiten de GG. Ds. Honkoop was meer op het eigen kerkverband gericht. Als student had Honkoop aan de Theologische School in aanloop naar de scheuring van 1953 de oplopende spanningen meegemaakt rond de lessen van dr. C. Steenblok en als jong predikant in Goes moest hij leidinggeven aan ledenvergaderingen in classisgemeenten rond de scheuring. Dat heeft hem wel gestempeld.”

Bijzonder noemt Kranendonk het in zijn boek –de tweede druk is al bijna uitverkocht– dat ds. Honkoop op hoge leeftijd nog een beroep aannam naar de gg in Wageningen. „Onontkoombaar. Hij moest erheen. En hij en zijn vrouw hebben er nog een gezegende tijd gehad.”

Prediker van de ene Naam. Levensschets van ds. A.F. Honkoop, W.B. Kranendonk, De Banier, 198 blz., € 24,95