Wie staken deze week in Groot-Brittannië?

In de hele Britse publieke sector leggen medewerkers deze dagen het werk neer. Sinds dinsdag staken al zo’n 40.000 spoorwegarbeiders. Diezelfde dag begonnen ook acties van personeel dat verbonden is aan de grootste ambtenarenvakbond van het Verenigd Koninkrijk. Vanaf woensdag leggen postbodes van de Royal Mail hun werk neer. Donderdag bereiken de stakingsacties een hoogtepunt. Die dag staken naar verwachting zo’n 100.000 zorgmedewerkers die zijn aangesloten bij het Royal College of Nursing. Het is de eerste keer in de 106-jarige geschiedenis van de beroepsvereniging voor verpleegkundigen dat ze het werk neerleggen. Vrijdag zijn er vooral acties in de vervoerssector. Ook de rest van de week ligt het openbare leven in Groot-Brittannië nog grotendeels plat.

Hoe grootschalig zijn de acties?

Het Verenigd Koninkrijk wordt getroffen door een golf van vakbondsacties die al sinds de jaren 80 niet meer is voorgekomen. Al maanden legt personeel in de publieke sector het werk neer en rondt de kerstdagen en in januari hebben vakbonden nieuwe acties aangekondigd.

Volgens het Britse statistiekbureau zijn in oktober al zo’n 417.000 werkdagen verloren gegaan door de arbeidsconflicten. Naar verwachting zullen dit in december meer dan 1 miljoen werkdagen zijn, waarmee het de meest ingrijpende maand van acties wordt sinds juli 1989.

Waarom wordt er gestaakt?

Eigenlijk zijn alle stakers het erover eens: vanwege de sterk gestegen kosten van voedsel en energie willen ze hogere lonen. Daarnaast eisen de stakers betere arbeidsvoorwaarden. Beide zaken zijn in de publieke sector achtergebleven.

Een goed voorbeeld zijn de 360.000 verpleegkundigen die voor de Britse Nationale Gezondheidsdienst werken. Zij hadden van 2010 tot 2017 met forse bezuinigingen te maken. In die jaren is hun salaris, gemeten tegen de inflatie, met 10 procent gedaald. Ondanks recente loonstijgingen vinden verpleegsters nog steeds dat ze te weinig krijgen.

Geld is echter niet het enige probleem. Verpleegkundigen zitten er ook doorheen, doordat een recordaantal van 47.000 vacatures open staat.

Hoe reageren werkgevers en de overheid?

De situatie lijkt in een impasse te belanden. Aan beide kanten zitten de onderhandelingen muurvast. Werkgevers en de overheid vinden dat ze de stakers al voldoende tegemoet zijn gekomen. Zo bood Network Rail, de eigenaar van de spoorweginfrastructuur, het personeel eerder een loonsverhoging aan van 5 procent met terugwerkende kracht voor dit jaar en 4 procent begin 2023. De vakbonden vonden het aanbod echter te laag en wezen dat af.

De autoriteiten willen verder niet meer aan de stakers tegemoet komen. Volgens de Britse staatssecretaris van Transport, Mark Harper heeft de regering al een aanbod gedaan en dat was „in lijn met de loonsverhogingen in de particuliere sector”. Premier Rishi Sunak liet vorige week zelfs weten dat hij „strenge wetten” wil invoeren om de acties te beperken.

Wat zijn de gevolgen van de stakingen?

Deze week zijn verschillende publieke diensten ernstig verstoord. De stakingen in het spoorwegvervoer zullen volgens National Rail de dienstregeling tot zaterdag flink ontregelen. Op sommige routes zullen zelfs geen treinen rijden.

De autoriteiten maken zich echter vooral zorgen over de impact van de acties van verpleegkundigen. De vakbond heeft echter gegarandeerd dat „patiëntveiligheid altijd voorop staat”. Kritieke diensten zoals chemotherapie en dialyses worden nog uitgevoerd.