Vaak waren de sterk gestegen gasprijzen als gevolg van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne de belangrijkste reden om de thermostaat lager te zetten of zelfs hele fabrieken te sluiten. Door die besparingsdrift voldoet Nederland ruimschoots aan de vrijwillige afspraken die lidstaten van de Europese Unie hebben gemaakt om acute gastekorten te voorkomen, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.

Vooral het gasverbruik door grote industriebedrijven nam sterk af. Deze categorie ondernemingen verbruikte ruim een kwart minder van de brand- en grondstof dan een jaar eerder, waarbij chemie- en olieconcerns de grootste besparingen doorvoerden. Voor sommige bedrijven is het door de hoge gasprijzen niet mogelijk gebleken open te blijven. Zo ging aluminiumsmelterij Aldel failliet en sloten meerdere glastuinbouwbedrijven en bakkers de deuren.

De EU-landen spraken in juli af om 15 procent minder gas te verbruiken dan het gemiddelde van de afgelopen jaren. Zo wilden de 27 lidstaten voorkomen dat Rusland een acute noodsituatie zou kunnen veroorzaken bij ziekenhuizen of belangrijke bedrijven door de gaskraan dicht te draaien. In Nederland lag het gasverbruik tussen augustus en oktober ruim 30 procent lager dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar.

Door de inval van Rusland in Oekraïne is Europa anders naar zijn energiestrategie gaan kijken. Veel landen, waaronder de economische grootmacht Duitsland, maakten jarenlang dankbaar gebruik van relatief goedkoop Russisch gas voor de eigen energie en warmtevoorziening. Maar na het begin van de oorlog lijkt de Russische president Vladimir Poetin gas steeds meer als wapen in te zetten. Voordat nog onopgehelderde explosies de gaspijpleiding Nord Stream 1 onbruikbaar maakten, had staatsgasconcern Gazprom deze leiding naar Duitsland al afgesloten. Formeel gebeurde dat vanwege technische problemen die zouden zijn ontstaan door westerse exportverboden tegen Rusland.

De gasprijs is woensdag weer gestegen als gevolg van het koudere weer in grote delen in Europa, maar ook door de toenemende concurrentie op de gasmarkt door China. Dat laatste heeft te maken met de versoepeling van de coronaregels in het land. Daardoor neemt de vraag naar brandstoffen toe.