Suriname krabbelt op, toch moet president Santokhi voor zijn hachje vrezen
Surinamers mogen op 25 mei naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Daarmee bepalen ze indirect of president Chandrikapersad Santokhi nog een tweede termijn van vijf jaar krijgt.
Toen Santokhi in 2020 aantrad als president, was hij ongekend populair bij de bevolking. Iedereen had er vertrouwen in dat hij en zijn Vooruitstrevende Hervormings Partij (VHP) een totaal andere weg zouden inslaan en Suriname eindelijk vooruitgang zouden brengen. Want zijn voorganger Desi Bouterse van de Nationale Democratische Partij (NDP) had het land in de tien voorafgaande jaren volledig bankroet laten gaan en met een enorme berg buitenlandse schulden achtergelaten.
Maar de populariteit van Santokhi nam in recordtempo af. In 2020 wist hij bijvoorbeeld de kiezers ervan te overtuigen dat hij zonder de hulp van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) de problemen wel even zou oplossen. Dat bleek na zijn inauguratie al snel grootspraak te zijn geweest. Ook de hulp van buitenlandse investeerders die Suriname uit de brand zouden willen helpen, bestond niet. De regering moest tóch het IMF inschakelen, dat een lening van ruim een half miljard euro verstrekte. Dat gebeurde onder strenge voorwaarden, waarbij subsidies op onder meer de nutsvoorzieningen en brandstof moesten worden afgeschaft.
Vriend en vijand zijn het er wel over eens dat de regering een redelijk huzarenstukje heeft verricht door de inflatie terug te dringen en het land in gezonder financieel-economisch vaarwater te brengen. Zo is de jaarinflatie teruggedrongen van ruim 60 procent in 2020 naar nog geen 6 procent nu.
Afgelopen regeerperiode gaat de boeken in als die van de vele mislukte projecten
De regering raakte echter al snel verzeild in het ene na het andere schandaal, waarbij zij verdachte partijgenoten –of het nu ministers waren of loyale partijgenoten– consequent de hand boven het hoofd hield. En mocht het openbaar ministerie eens een onderzoek hebben ingesteld, dan misbruikte Santokhi zijn macht om dat te dwarsbomen.
Bedelstaf
Ondertussen zuchtte de bevolking zwaar onder de maatregelen die op last van het IMF werden genomen en menigeen aan de bedelstaf bracht. De Surinaamse munt verloor in rap tempo haar waarde, waardoor de prijzen in de winkels enorm stegen. Verzachtende maatregelen om de burgers te compenseren kwamen daarentegen maar mondjesmaat op gang en belandden vooral bij Santokhi’s partijgenoten.
Hij kreeg daardoor met verzet vanuit de bevolking te maken, met de rellen van 17 februari 2023 als dieptepunt. Daarbij werd een groot aantal winkels in de binnenstad van Paramaribo geplunderd. Santokhi beloofde toen meer naar de bevolking te zullen luisteren, maar daar kwam weinig van terecht.
Ook gaat deze regeerperiode de boeken in als die van de vele mislukte projecten. Een diepwaterhaven in het westen van het land, waar tot 5,5 miljard euro in zou worden geïnvesteerd en waarbij het Havenbedrijf Rotterdam betrokken was, bleek een luchtkasteel te zijn en ook belangrijke bruggen en een ‘groene’ waterstofcentrale kwamen nooit van de grond. Daarnaast sloeg Suriname internationaal een enorme flater door Israël te beloven een ambassade in Jeruzalem te openen. Het bleek dat de minister van Buitenlandse Zaken deze toezegging had gedaan na het ontvangen van een donatie ter waarde van tienduizenden euro’s.
De felheid van de campagnes heeft alles te maken met de oliedollars die over drie jaar het land in gaan vloeien
Door dergelijke schandalen maakt de NDP volgens de laatste –onbetrouwbare– peilingen toch weer kans en gaat de partij nu nek aan nek met de VHP in de strijd om wie de grootste wordt. Dat is vooral belangrijk om te bepalen wie straks de president mag leveren voor de komende vijf jaar. Wordt het Santokhi of wordt het voor het eerst een vrouw, Jennifer Simons, die na de verdwijning van Bouterse de leiding van de NDP heeft overgenomen? Er is echter ook een kans dat Santokhi concurrentie krijgt vanuit zijn eigen partij. Defensieminister Krishna Mathoera kondigde recent aan dat ook zij president wil worden en steekt haar ontevredenheid over het beleid van Santokhi niet onder stoelen of banken.
Olievoorraden
De crisis is nog niet voorbij, al is de situatie nu wel gestabiliseerd. Santokhi heeft echter al zijn krediet bij het volk verspeeld en moet serieus voor zijn politieke hachje vrezen. De sfeer rond deze verkiezingen is grimmig en de campagnes gaan meer dan ooit gepaard met vuilsmijterij, verdachtmakingen en geschreeuw. De felheid van de campagnes heeft alles te maken met het feit dat over drie jaar de eerste oliedollars in het land gaan vloeien. Voor de kust van de vroegere kolonie zijn grote olievoorraden gevonden die vanaf 2028 door multinational TotalEnergies zullen worden opgepompt.
Iedereen wil dicht bij de pot zitten om daar een graantje van mee te pikken. Veel Surinamers vrezen dat de bevolking niet of nauwelijks zal profiteren van die rijkdom. Partijen beloven uiteraard in koor het tegendeel, maar uit een eerder deze week gepubliceerde analyse van de verschillende verkiezingsprogramma’s bleek dat geen enkele partij een heldere visie heeft over hoe het geld wijs te besteden.
Sterker nog: partijen maken zich er vooral druk om om in het machtscentrum te komen om vervolgens bij de coalitieonderhandelingen de koek te verdelen – wie welke functies of ministeries krijgt, niet wat het beste is voor het land. Met deze sombere gedachte zal op 25 mei worden bepaald wie de komende vijf jaar Suriname mogen gaan leiden.
