Elk jaar is het weer raak op 1 mei in Genemuiden. In alle vroegte lopen kinderen door de straten van de Overijsselse stad met een "luie mot". Dit is een ladder, versierd met een laken en uit de berm geplukte voorjaarsbloemen, waar een baby of kleuter op zit. Vanaf 6.30 ’s ochtends dragen jonge inwoners van Genemuiden de ladders door de stad, luidkeels een liedje in dialect zingend.

„In de vorige eeuw gingen kinderen de huizen langs op zoek naar een luilak, iemand die op die tijd nog sliep. Wanneer ze die vonden, bonsden ze op de deur. Dan moest diegene in nachtkleding op de ladder plaatsnemen en werd zo door de stad gedragen”, vertelt Klaas Timmermans, vrijwilliger bij de stichting Vrienden van Oud Genemuiden. „De luie mot is een ludieke schandpaal voor luiheid.” Dit verklaart ook de naam van de traditie: in het Gaellemunigers, het lokale dialect, betekent luie mot luilak.

De Luiemotte-traditie is vooral een kinderfeest, zegt Timmerman. „Van oudsher stamt het af van de Germaanse meiprocessies. Tijdens het feest werd de lente, de nieuwe oogst en de vruchtbaarheid gevierd.” Na de reformatie is de koppeling met het Germaanse feest losgelaten. “Luiemotte is een overblijfsel uit die tijd in een ander jasje; het kinderfeest heeft nu een nuchtere calvinistische inslag.”

Arbeidsethos

Luiemotte is ook een knipoog naar het arbeidsethos van de inwoners van de voormalige Zuiderzeestad, vindt Timmerman. „Vroeger was er veel armoede. Mensen moesten hard werken. Genemuidenaren zijn nog steeds een ijverig volkje. Dat zie je terug in een bloeiende tapijtindustrie. Luiheid wordt ook nu nog niet gewaardeerd.”

Dit jaar waren er extra veel deelnemers aan de jaarlijkse traditie. Dat heeft alles te maken met een bijzonder jubileum dat dit jaar in Genemuiden gevierd wordt. Jan van Nassau, de toenmalige bisschop van Utrecht, gaf 750 jaar geleden stadsrechten aan Genemuiden.

Nieuws in beeld

In alle vroegte lopen kinderen door de straten van de Overijsselse stad met een "luie mot". beeld Klaas Timmerman

Heel Genemuiden was donderdagochtend vroeg uit de veren voor Luiemotte. beeld Klaas Timmerman

Een kind op een versierde ladder. beeld Klaas Timmerman

Vanwege het 750-jarig bestaan deden een recordaantal deelnemers mee aan Luiemotte. beeld Klaas Timmerman

Ook herleeft de Luiemotte-traditie door promotie van Stichting Vrienden van Oud Genemuiden. „Het aantal luie motten liep terug. Sommige jaren hadden we er soms maar één. Daarom hebben we er vorig jaar flink aandacht aan gegeven op sociale media.”

Daarnaast ging een opname van zingende jonge Genemuidenaren met een luie mot in 2023 viraal in Amerika; in korte tijd werd het YouTube-filmpje 600.000 keer bekeken. De campagne voor het behoud van de folklore heeft gewerkt. „Dit jaar deden meer dan 250 kinderen mee en bestond het minibloemencorso uit 21 versierde ladders,” vertelt Timmerman enthousiast.

Starterspakket

Om inwoners over de streep te trekken om een luie mot te maken, bood de Genemuider stichting starterspakketten aan. Daarin zat onder andere een houten ladder en draagstokken. Sommige Genemuidenaren wilden wel meedoen aan de traditie, maar klaagden dat ze geen ladder hadden. Timmerman: „Enkele ouders maakten zich bovendien zorgen om de veiligheid hun kind. „Ik wil niet dat mijn kind van de luie mot afvalt”, zeiden ouders.” Met het starterspakket hoeven kinderen op de laatste aprildagen alleen nog bloemen te plukken en deze op hun luie mot te draperen, legt Timmerman uit.

In de avond van 1 mei verzamelen alle luie motten zich op het Havenplein in Genemuiden. De burgemeester reikt daar medailles uit aan de kinderen die meededen. Van competitie is echter geen sprake. „Alle kinderen krijgen een gedeelde eerste prijs”, stelt Timmerman gerust.