Top Trump en Kim: beide partijen vinden dat ander aan zet is

Noord-Korea heeft nog geen enkel kernwapen vernietigd of overgedragen. Ook het heeft land geen internationale inspecteurs toegelaten. Pyongyang wil zelfs geen inventarisatie aanleveren van haar wapenarsenaal.

De top die woensdagavond in Vietnam begint, duurt ditmaal twee dagen. Acht maanden geleden verklaarde Trump na de eerste top in Singapore de Noord-Koreaanse nucleaire dreiging ten einde. De afspraken tussen het tweetal waren toen echter net zo vaag als ambitieus. In de zogeheten Sentosa-verklaring werd gesproken over de „volledige denuclearisering van het Koreaanse schiereiland.” Maar nergens stond wat dit betekent en wanneer dit zou moeten plaatsvinden.

De Amerikanen beloofden „veiligheidsgaranties” en schortten de gezamenlijke militaire oefeningen met Zuid-Korea op – overigens zonder dit vooraf met laatstgenoemde land te overleggen.

Maar sinds die eerste top is er nauwelijks beweging gezien. Een VN-rapport herbevestigde eerder deze maand niet alleen dat nucleaire installaties nog altijd draaien, ook zou Pyongyang afgelopen maanden zijn raketten en kernwapens verspreid en verborgen hebben. Er zouden zelfs nog steeds extra raketten zijn geproduceerd, waaronder de meest geavanceerde: de Hwasong-15, met een geschat bereik van 13.000 kilometer genoeg om ieder doel in de VS of Europa te kunnen treffen.

Het is ook een hardnekkig misverstand dat Noord-Korea en de VS in Singapore zouden hebben afgesproken dat eerstgenoemde partij zijn kernwapens zou inleveren. De ”denuclearisering van het Koreaanse schiereiland” is een begrip dat op veel manieren kan worden ingezet en dat voor Pyongyang al dertig jaar een strategisch drukmiddel is.

Onderhandelingspartners zien hierin een toezegging van Noord-Korea om zijn atoomwapens in te leveren. Maar volgens Noord-Korea betekent dit dat alle nucleaire dreigingen van het Koreaanse schiereiland worden weggenomen. De 28.500 Amerikaanse militairen in Zuid-Korea zouden dus naar huis moeten en de VS zouden hun nucleaire ‘paraplu’ voor Japan en Zuid-Korea intrekken.

Deze denuclearisering betekent nooit dat Noord-Korea bereid zou zijn eenzijdig het kernwapenarsenaal op te geven. De term zelf is een poging tot misleiding, die het moet doen lijken alsof Kim bereid is zijn kernwapens op te geven, terwijl hij dit in werkelijkheid nooit vrijwillig zal doen.

Kernproef

Desondanks ziet Pyongyang zichzelf als de partij die tal van concessies heeft gedaan – en vindt dat de VS nu aan zet zijn iets terug te doen. Kim hamert er graag op dat sinds september 2017 geen kernproef meer heeft plaatsgevonden en dat de laatste raket in november van dat jaar werd afgevuurd.

In mei, kort voor de Singapore-top, werden buitenlandse journalisten uitgenodigd in Noord-Korea om te zien hoe daar de testtunnels van het enige nucleaire testterrein werden opgeblazen. En dan hebben de Noord-Koreanen ook nog eens 55 lichamen van Amerikaanse militairen gerepatrieerd. Ondanks dit alles hebben de VS of VN nog geen sancties opgeheven of een ander verzoenend gebaar doen uitgaan, zo klagen Noord-Koreaanse staatsmedia geregeld.

Op hun beurt zeggen de Amerikanen telkens dat de sancties pas worden opgeheven zodra de nucleaire ontmanteling voltooid is. Hierdoor zit het proces in een impasse, omdat beide partijen vinden dat de ander aan zet is. Volgens Trump staat verlichting van de sancties in Hanoi niet op de agenda, al weet je het met de Amerikaanse president maar nooit. Wat denuclearisering betreft legde hij de lat wel lager. „Zolang er geen testen zijn, zijn wij tevreden”, aldus de president afgelopen weekend. Dat duidt erop dat Trump genoegen neemt met het bevriezen van de Noord-Koreaanse programma’s, terwijl eerder volledige ontmanteling werd geëist.

Tijdens de top in Hanoi woensdagavond en donderdag hoeven geen serieuze doorbraken te worden verwacht. Toch kunnen er wel enkele belangrijke afspraken worden gemaak. Allereerst de sluiting van Yongbyon, het belangrijkste nucleaire onderzoekscentrum in Noord-Korea. Dit zou de nucleaire activiteiten van Pyongyang vertragen, maar niet stoppen. Die sluiting verandert niets aan het bestaande arsenaal.

Kim zal in ruil hiervoor vermoedelijk gedeeltelijke sanctieverlichting eisen. Ook wordt gesproken over de opening van een Amerikaanse diplomatieke post in Pyongyang, wat een opsteker zou zijn voor het bewind van Kim Jong-un, dat naar internationale erkenning snakt.

Vredesverdrag

Een ander terugkerend agendapunt is het beëindigen van de Koreaanse Oorlog. Hoewel deze strijd in 1953 eindigde in een wapenstilstand, werd nooit een vredesverdrag gesloten. Dit lijkt na zeventig jaar symbolisch, maar Pyongyang zal dit zien als een voorbode van het vertrek van de Amerikaanse militairen.

De mensenrechtensituatie in Noord-Korea zal niet aan de orde komen. Niet dat daar geen reden voor is. Volgens internationale organisaties –variërend van de VN tot Open Doors– is daar wel alle reden toe. Maar voor de Amerikaanse regering is het nu nog even een brug te ver om dat aan de orde te stellen.

Top Trump en Kim: beide partijen vinden dat ander aan zet is

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?