Bij de Ginsburg trok Willem zijn troepen samen

Het heeft al een paar dagen flink geregend. Dat is te merken op het pad dat vanaf een parkeerplaats net buiten het Duitse Hilchenbach-Vormwald omhoog slingert. Hier en daar is een sprong over een plas nodig.

Het pad klimt flink. Ergens daarboven moet de burcht liggen, maar tot laatste bocht blijft de kasteeltoren vrijwel helemaal verborgen achter de bomen. Hoe zouden ze dat vroeger met paard-en-wagen hebben gedaan? Al eeuwen klimmen hier ridders, soldaten, en tegenwoordig wandelaars en fietsers naarboven.

Grondlegger van het strategisch gelegen kasteel zou graaf Heinrich II van Nassau (1190-1251) zijn geweest. Hij deed dat op de plek waar de Kelten al circa 500 voor Christus een walburcht hadden gebouwd.

Heinrich was de vader van Walram II en Otto I, die het rijk van hun vader in tweeën deelden, waardoor twee hoofdtakken in de familiestamboom ontstonden: de ottoonse linie en de walramse linie. Koning Willem-Alexander behoort tot de eerste, de Luxemburgse groothertog Henri tot de tweede tak.

De Ginsburg bleef de eeuwen daarna belangrijk voor de Nassaus, omdat de Ginsburg op een strategische plek aan de grens van hun graafschap lag.

Stube

Nog een bocht. De bomen wijken. Er komen twee gebouwen in zicht. Het ene is een woonhuis. Het andere een café-restaurant waar wandelaars graag even een rustplekje zoeken. De Ginsburgstube is gevestigd in de voormalige voorburcht. Het echtpaar Bülow runt de tent en wijst mensen –wanneer nodig– de weg. Het terras is op deze natte dag leeg. „Bij mooi weer komen hier veel mountainbikers en wandelaars”, zegt zij.

Nog een paar meter hoger staat de Ginsburg, of beter: liggen de restanten van de Ginsburg. Duidelijk zichtbaar zijn de fundamenten van oude muren. De burcht kon wel tegen een stootje, zo te zien.

Robuust staat de gele hoofdtoren midden in de burcht. De dikke toren is niet oorspronkelijk, maar in 1968 herbouwd.

De gracht staat droog. Of zou er hier boven op de 588 meter hoge heuvel nooit water in de gracht hebben gestaan?

Het is alles bij elkaar begrijpelijk dat Willem van Oranje deze plek benutte als uitvalsbasis voor acties om de Nederlanden te bevrijden van de Spaanse tirannie. In 1568 hield hij hier beraad over zijn aanvalsplannen met zijn staf, officieren en getrouwen uit de Nederlanden. Vier jaar later verzamelde Willem op de Ginsburger hei troepen om daarmee naar Noord-Nederland te trekken.

In de hoofdtoren van de Ginsburg wordt het verhaal van Willem van Oranje verteld. Een dikke deur geeft toegang tot het gele verdedigingswerk. Bezoekers zijn welkom, maar alleen als iedereen een bijdrage van een of meer euro’s geeft, kan de toren openblijven.

Juliana

Een stevige draaitrap voert langs de etages. Op de eerste verdieping hangen in de ”Feestzaal” etsen van Willems ouders, Willem de Rijke, graaf van Nassau, en Juliana van Stolberg. In vitrinekasten liggen voorwerpen die rond de Ginsburg in de grond zijn gevonden: potscherven, gereedschap en munten.

Een fraai vormgegeven buste toont de prins zoals we hem niet zo vaak zien: met een krachtige, maar starende blik. Een plaquette aan de muur wijst op de betekenis van „Wilhelmus von Nassauen” en dan volgt: „bin ich von Deutschen Blut, dem Vaterland getreuen bleib’ ich bis in den Tod.” Een bloemstuk van kunststof siert de zaal op, die ook als trouwlocatie gebruikt kan worden.

Een tweede plaquette citeert Willems verantwoording of Apologie uit 1580 in het Frans, Nederlands en Duits: „so laet ons dan t’ samen met eendrachtigen herte ende wille den bescherminghe van dit goede volck aengrijpen ende voor de handt nemen.”

Een etage hoger is een natuureducatieruimte voor schoolklassen. In een hoekje staat ook een maquette van de burcht zoals die er vroeger moet hebben uitgezien.

Duizend

Nog een trap op. Naar het panoramadak van de bijna 17 meter hoge toren. De glooiende heuvels van het bosrijke Rothaargebergte bepalen het uitzicht. Het heet hier niet voor niets het ”land van de duizend bergen”.

Op de rand van het uitzichtsplatform zijn de namen van dorpen en heuvels in de buurt genoteerd. Het Siegerland en het zuidelijke deel van het Sauerland zijn ook te zien. En bij helder weer komt zelfs de Hohen Acht in de Eifel –met 747 meter de hoogste top van de regio– in beeld.

Tijd om weer af te dalen. Naar de voet van de toren, naar het dal, waar de auto staat. De regen is gestopt. Maar voorlopig is het pad nog nat. Geen wandelaar te zien deze dag.

hilchenbach.de/Ginsburg

Tachtig jaar oorlog

Op 23 mei 1568 versloeg een klein leger onder leiding van twee broers van prins Willem van Oranje de Spanjaarden. De slag vond 450 jaar geleden plaats bij het klooster van Heiligerlee. De Tachtigjarige Oorlog, ook Nederlandse Opstand genoemd, is altijd een populair onderwerp geweest in de vaderlandse schoolboeken. De Nederlanden kwamen in opstand tegen het Spaanse rijk onder koning Filips II.

Het RD publiceert komende weken zes artikelen ter gelegenheid van dit herdenkingsjaar. Vandaag een reportage vanuit Ginsburg, een belangrijke burcht op de grens van het graafschap Nassau. Hier voerde de prins het eerste krijgsoverleg om de strijd in de Nederlanden te beginnen. De volgende aflevering over twee weken belicht de strijd bij Heiligerlee, waar de 27-jarige Adolf van Nassau het leven liet. Het vierde couplet van het Wilhemlus herinnert hieraan: „Graaf Adolph is gebleven in Vrieslandt in den slagh.” Ter vergelding liet Alva in Brussel twintig edelen ter dood brengen, onder wie Egmont en Horne – aanleiding voor de derde aflevering. In de vierde aflevering gaan we naar Naarden, waar in 1572 het grootste deel van de bevolking werd uitgeroeid. Pas in 1648 kon de vrede worden gesloten – een reportage vanuit Münster. De serie besluit met een historisch interview over de godsdienstige en politieke betekenis van de oorlog.

Serie De Tachtigjarige Oorlog

Verhalen over de langste oorlog uit de Nederlandse geschiedenis. Vandaag deel 1: Ginsburg. Over twee weken deel 2.

Bij de Ginsburg trok Willem zijn troepen samen

Geschiedenis

RD.nl in uw mailbox?