Als de kaartjes voor iedereen goedkoper worden en op alle tijdstippen van de dag, dan is driekwart van de toename in het ov-gebruik volgens de onderzoekers toe te schrijven aan reizen die nu niet worden gemaakt. Dat percentage groeit als de tariefverlagingen alleen voor bepaalde doelgroepen en op bepaalde tijdstippen gelden. Slechts 18 procent van de nieuwe reizigers zijn mensen die eerder de auto pakten.

Bij een prijsverlaging van 40 procent neemt het treingebruik 21 procent toe, voor de bus is dat 12 en voor tram/metro 13 procent. Maar omdat het autogebruik in Nederland veel groter is dan het ov-gebruik, zijn de effecten van prijsverlaging in het ov op het autogebruik relatief veel kleiner, zegt het KiM. Als het ov-gebruik met 1 procent groeit door verlaging van de tarieven, dan neemt het autogebruik met slechts 0,03 procent af.

De onderzoekers vrezen bovendien voor negatieve gevolgen van een sterke toename van het ov-gebruik. Zo is er een kleinere kans op een zitplaats en kunnen bestaande reizigers op zoek gaan naar een alternatieve vervoerwijze. Ook wijzen ze erop dat met name in niet-stedelijke gebieden het openbaar vervoer geen alternatief is vanwege een beperkt aanbod.

Het kennisinstituut stelt dat een combinatie van maatregelen effectiever is om reizigers vanuit de auto het ov in te krijgen. „Door het gebruik van de auto minder aantrekkelijk te maken en het ov tegelijkertijd aantrekkelijker, zal naar verwachting het effect op het autogebruik groter zijn”, aldus het KiM. Dat kan bijvoorbeeld door parkeren duurder te maken of een kilometerheffing in te voeren en naast verlaging van de ov-tarieven meer treinen, bussen en trams te laten rijden die van hogere kwaliteit zijn.