Als organisatiestrateeg adviseert Kirsten de Roo bedrijven inmiddels vijftien jaar over dit soort vragen. Zeker nu, in een tijd van ongekende personeelsschaarste, zijn de antwoorden hierop niet eerder zo relevant geweest. Ze schreef er een boek over: ”Personeelstekort begint bij jezelf”. Daarin raad De Roo werkgevers aan om het roer radicaal om te gooien als het niet lukt om nieuw personeel aan te trekken én te behouden.

Werkgevers raad je aan hun mindset te veranderen. Wat bedoel je daarmee?

„Veel werkgevers kijken op een traditionele manier naar een medewerker. Wat levert die mij op, vragen ze zich af. Ik raad aan om met dit kortetermijndenken te stoppen. Kijk juist naar wat er nodig is om de juiste mensen aan te trekken en te behouden vanuit een langetermijnvisie.

Waar wil je met je bedrijf en afdeling naartoe en welke mensen passen daarbij? Wat hebben mensen nodig om goed te functioneren? Kijk dus ook naar de potentie van je medewerkers en investeer daarom in ze. Later betaalt zich dat uit.

Wat vooral belangrijk is bij het veranderen van je mindset: zelfreflectie. Wees je bewust van je vooroordelen en wees oprecht nieuwsgierig naar mensen. Zie je fouten als leermomenten.

Ook ik heb die missers begaan. In mijn boek leg ik uit hoe ik daar mee ben omgegaan.”

Je schrijft dat personeel „omkopen” met geld niet werkt. Maar een goed salaris vindt een werknemer toch ook belangrijk?

„Er zijn bedrijven die personeel proberen aan te trekken met een tekenbonus of een gratis vakantie. Die lokkertjes werken niet. Een medewerker vindt financiële zaken zeker belangrijk, maar hij kijkt ook verder dan dat.

Ik sprak onlangs iemand die kon kiezen tussen twee banen. Uiteindelijk gaf de bedrijfscultuur de doorslag, niet het salaris. Werkgeluk vinden vooral jongeren belangrijk; ze willen zich gewaardeerd en thuis voelen bij een organisatie.”

Werkgevers zouden daarbij niet moeten zoeken naar de droomkandidaat; moeten ze dan genoegen nemen met middelmaat?

„Het gaat er vooral om dat werkgevers vaak niet de kandidaat nodig hebben die ze denken nodig te hebben. Vaak kiezen ze voor de veilige weg: ze zoeken een persoon met de juiste opleiding, kennis en ervaring. Echter, motivatie, competenties en leervermogen zijn veel belangrijker om goed te functioneren. Als een werkgever alleen maar naar cv’s kijkt, ziet hij kandidaten die misschien wellicht meer passend zijn over het hoofd.”

Het behouden van personeel is voor veel bedrijven eveneens een hele opgave. Hoe kunnen ze dat het beste aanpakken?

„Vertel tijdens het sollicitatiegesprek al wat de kandidaat op de werkvloer kan verwachten. Zo voorkom je dat hij teleurgesteld raakt nadat hij eenmaal in dienst is getreden.

Daarna is het van belang dat hij zich snel thuis gaat voelen. Besteed dus aandacht aan het inwerken en plan regelmatig een evaluatiegesprek in. Koppel de nieuwe medewerker aan een buddy, die hem wegwijs maakt in het bedrijf. De eerste drie maanden zijn heel belangrijk. Hoe meer de nieuwe medewerker zich op zijn plek voelt, hoe kleiner de kans dat hij kiest voor een andere baan.

Let er daarbij op dat je een bedrijfscultuur creëert waarin mensen graag willen werken. Of mensen bij je willen blijven werken valt of staat daar echt mee.”

Houdt het nijpende personeelstekort nog wel even aan of verwacht je binnenkort een ommekeer?

„De krapte op de arbeidsmarkt is nu duidelijk zichtbaar geworden, maar eigenlijk is hier al veel langer sprake van. Als er straks een recessie komt, moeten bedrijven niet meteen mensen gaan ontslaan. Ze moeten juist aandacht blijven besteden aan goed werkgeverschap en wegblijven van het kortetermijndenken.

Het tekort aan personeel is een onderliggend probleem dat weer gaat opspelen als de economie –na een recessie– begint aan te trekken. Dan hebben bedrijven hun mensen weer hard nodig. Een werkgever doet er dus verstandig aan om te investeren in zijn medewerkers, ook als het economisch wat minder goed gaat.”

Kirsten de Roo (40), auteur van het boek ”Personeelstekort begint bij jezelf: zo vind en behoud je wél de juiste mensen in een krappe arbeidsmarkt”. beeld Petra Hoogerbrug