Het is even zoeken naar het studentenhuis waar Jean Auguste (20) woont. Een kledingrek van een winkel ontneemt het zicht op het huisnummer in de gezellige en drukke winkelstraat in het centrum van Leeuwarden. Een steile trap leidt naar de woning die er vanbinnen, naar de maatstaven van een studentenhuis vrij strak en stijlvol uitziet. Prominent in de keuken staat een Moccamaster. Het koffiezetapparaat zou qua stijl goed passen in een huis in de jaren 70 of 80. Dat was de periode waarin deze apparaten volop door een landelijke koffieketen via een spaarpuntensysteem werden verkocht. Iets wat overigens nog steeds gebeurt.

Jean Auguste gaat aan de keukentafel zitten en serveert een suikerbroodje met roomboter en kandij erop. Mensen bedienen is een passie voor de oud-Apeldoorner, die tegenwoordig aan de Hotel Management School in Leeuwarden studeert. Daarnaast boeien techniek en de zorg voor het milieu hem. „Een paar jaar geleden werkte mijn broer in de verkoop van vintage meubels, dus ongeveer uit de jaren 60 tot 80. Hij vond het hergebruiken van meubels goed voor het milieu. Mijn broer haalde de meubels onder andere bij woningontruimingen vandaan, bijvoorbeeld als iemand was overleden. Toen ik een keer meeging, zag ik vijf Moccamasters bij de boedel staan. Die wilde ik wel hebben. Mijn ouders en mijn oma hadden er ook een, dus ik kende ze al. De Moccamasters waren tientallen jaren oud, maar ze deden het nog prima. Ik knapte ze op en verkocht ze via Marktplaats.”

Studentenhuis

Voor Jean Auguste, die al vanaf zijn kinderjaren aan apparaten knutselde, smaakte het naar meer. „Ik kocht nog meer Moccamasters om te repareren. Op een gegeven moment stond de hele gang vol.” Via via kwam hij terecht bij de Nettenfabriek in Apeldoorn, een voormalige fabrieksruimte waar nu kunstenaars en kleine bedrijven actief zijn. „Ik kon er een ruimte huren om mijn spullen uit te stallen.” Door zijn verhuizing naar Leeuwarden is zijn bedrijfje naar een kleine bergruimte achter het studentenhuis verplaatst. Jean Auguste knapt de ruimte, nauwelijks groter dan een goede slaapkamer, de komende tijd op.

Jean Auguste repareert overigens alleen Moccamasters, geen andere koffiezetapparaten. „In moderne apparaten zit te veel kwetsbare techniek. Ze zijn ervoor gemaakt om een paar jaar te werken en daarna te worden weggegooid. Door de reparatie van een Moccamaster verminder je je ecologische voetafdruk. Ik heb liever een apparaat met hoge kwaliteit dat valt te repareren.”

De Moccamaster bevat minder techniek dan de meeste koffiezetters. „Meestal is een apparaat na dertig jaar nog goed. Ik moet vooral de kannen vervangen. Omdat ze van glas zijn, gaan die als eerste stuk. Ook schakelaars gaan kapot. Een enkele keer moet ik de motor vervangen.” Dat laatste gebeurt zelden. Een nieuwe motor is vaak duur. In dat geval is het beter om een nieuw apparaat te kopen. Nieuwe exemplaren worden nog steeds gemaakt.

Een ander onderdeel dat de student regelmatig vervangt, is het overlooppijpje. „In de oude apparaten zit één gat in het pijpje. Daardoor wordt de koffie aan de randen van het filterzakje niet benut. Ik plaats er een pijpje in met negen gaten.” Behalve opknappen ontkalkt hij de apparaten. „Ik heb het eigenlijk niet over opknappen, maar over refurbishen. Ik verkoop namelijk een apparaat dat tussen tweedehands en nieuw in zit. Hij ziet eruit als nieuw en heeft een vergelijkbare kwaliteit.”

Jean Auguste heeft nauwelijks gereedschappen nodig. Handschoenen, ontkalkers, reinigingsmiddelen en kleine schroevendraaiers zijn de belangrijkste zaken waar hij mee werkt. „Ik kijk het apparaat helemaal na en check of er krasjes op zitten. Ook controleer ik of hij de juiste temperatuur geeft. Aan het einde van het traject reinig ik hem.” Soms lukt een reparatie niet, bijvoorbeeld omdat een onderdeel niet beschikbaar is. Dan voegt hij onderdelen van het ene apparaat bij het andere, om zo van twee exemplaren één ‘nieuwe’ te maken.

De Moccamaster is er in allerlei soorten en kleurstellingen. Toch zijn de zilver-, goud-, zwarte en antracietkleurige apparaten met één kan wel het bekendst. Soms komt Jean Auguste een apparaat tegen met twee motoren en kannen of een apparaat dat aan beide kanten van de motor een kan heeft. Zo kan de ene koffiekan warm blijven terwijl in de andere pot verse koffie wordt gezet. De prijzen voor een apparaat met een enkele kan variëren bij hem van 125 tot 150 euro. Grotere apparaten doen 150 tot 350 euro. Ter vergelijking: de meeste Moccamasters met een enkele pot kosten nieuw ongeveer 220 tot 240 euro. Klanten zijn vaak personen die per se voor kwaliteit willen gaan en jonge mensen die bij hun ouders of grootouders hebben gezien hoe mooi een Moccamaster is.

Voor de inwoner van Leeuwarden is de Moccamaster „het beste koffiezetapparaat ooit.” Dat is mede te danken aan de stabiele temperatuur waarmee de koffie wordt gezet. „De temperatuur is constant 92 tot 96 graden. Dat is belangrijk voor de smaak.” Ook vindt hij het doorzichtige waterreservoir belangrijk. „Zo kun je zien wat er tijdens het koffiezetten gebeurt.”

Ingrediënten

Behalve het apparaat bepalen uiteraard ook de ingrediënten de smaak. „De koffieboon, een fijne of grove maling en het type water spelen ook mee. Ik maal meestal zelf de koffiebonen. Zo kan ik de smaak bepalen. Het is belangrijk om snel na het malen de koffie te zetten, in elk geval dezelfde dag nog.” Daarnaast is het volgens Jean Auguste belangrijk om zo snel mogelijk na het zetten de koffie te drinken. Suiker doet volgens hem geen goed aan de smaak. Melk en suiker samen zijn helemaal uit den boze.

Jean Auguste drinkt zelf drie tot vier koppen koffie per dag, meest filterkoffie. „Die vind ik het lekkerst. Ik ben ook een liefhebber van espresso. Maar dat heeft een veel intensere smaak, omdat het onder hoge druk wordt gezet.”

Momenteel koopt en verkoopt Jean Auguste de apparaten vooral online. Hij hoopt dat hij in de toekomst een stukje van een bedrijfsruimte kan gebruiken, bijvoorbeeld in een winkel waar vintage meubels worden verkocht. Rijk wordt hij voorlopig niet van zijn handel. Het is dan ook meer een passie, naast zijn studie. „Ik vind ondernemen leuk. Bovendien is het ook als je jong bent goed om je in te zetten voor duurzaamheid en voor een betere wereld.”

Maar waarom zo veel moeite voor een koffiezetapparaat? „Mijn bedrijf heet Abientoo. Dat is afgeleid van het Franse ”à bientôt”, wat ”tot straks” betekent. Een koffiezetter is een apparaat dat mensen verbindt. Je bezoekt elkaar en drinkt samen de koffie die uit één kan komt. Koffie is een middel tegen eenzaamheid.”

Het eenmansbedrijfje dat hij sinds enkele jaren runt, past goed bij zijn studie aan de hotelschool, een bedrijfskundige opleiding. „Maar een relatief klein deel van de studenten gaat uiteindelijk in een hotel of de horeca werken. Je leert om een bedrijf te runnen. Gastvrijheid staat centraal. Je bent ermee bezig om mensen het gevoel te geven dat ze welkom zijn.”

Wat doen we: weggooien of repareren? Deel 2