Aanleiding is volgens ingewijden de ruzie tussen de Franse en de nieuwe Italiaanse regering van de uiterst rechtse, nationalistische Giorgia Meloni over de Ocean Viking. Het schip van hulporganisatie SOS Mediterranée redde half oktober 230 mensen uit onder meer Syrië, Pakistan en Eritrea, waaronder 57 kinderen, op zee tussen Libië en Italië. De Italiaanse regering weigerde het schip echter te laten aanmeren, waarna de Ocean Viking drie weken lang op zee doolde.

Frankrijk stond het schip uiteindelijk vorige week „bij hoge uitzondering” toe in de haven van Toulon nadat enkele zieke opvarenden moesten worden overgebracht naar een ziekenhuis op het Franse eiland Corsica. Maar niet zonder de Italianen te waarschuwen dat de kwestie „ernstige gevolgen” zou hebben voor de relatie tussen Parijs en Rome. Een aantal van de opvarenden zal over elf EU-landen worden verspreid maar een deel zal worden teruggestuurd naar het land van herkomst.

De aanpak van mensen die illegaal de EU binnenkomen zet de verhoudingen tussen de lidstaten al jaren op scherp. Zuidelijke landen, waar veel asielzoekers via de Middellandse Zee aankomen, beschuldigen andere landen van een gebrek aan solidariteit. Zij willen een betere verspreiding over de EU van asielzoekers maar volgens de huidige regels zijn de landen waar asielzoekers voor het eerst in de EU aankomen verantwoordelijk voor de behandeling van een asielverzoek.