Woensdag kwam D66 met het voorstel om meer mogelijkheden te creëren om een politieke partij te verbieden als die de rechtsstaat ernstig ontwricht. Dat zou zelfs kunnen via een Koninklijk Besluit, waardoor de Tweede en Eerste Kamer er niks van hoeven vinden. D66-Kamerlid Joost Sneller zei dat nodig te vinden omdat er weliswaar strengere wetgeving in de maak is, maar die nog even op zich laat wachten. Volgens hem moet de „gereedschapskist” van het Openbaar Ministerie uitgebreid worden omdat het „zienderogen escaleert”.

Als dat nodig is, is er al een mogelijkheid in de wet om politieke partijen te verbieden, benadrukte minister Yeşilgöz. Er wordt gewerkt aan een nieuwe Wet op de Politieke Partijen (WPP) die dat proces „uitvoerbaarder” moet maken. De minister erkent dat dat lang zal duren, maar dat is volgens haar ook omdat de discussie „nogal complex en fundamenteel” is. Ze vindt het makkelijker maken van het verbieden van politieke partijen „te zwaar” om via de D66-route te regelen.

D66-voorman Jan Paternotte heeft bij de aankondiging van het voorstel gezegd dat het vooral is ingegeven door de houding van Forum voor Democratie. SP-Kamerlid Michiel van Nispen vroeg diens partijgenoot Sneller of hij dat nu echt verstandig vindt. De SP’er vindt het zelf „buitengewoon onzorgvuldig”. „Dat ben ik niet van D66 gewend. Ik heb de indruk dat het gaat om een stunt.”

Kees van der Staaij (SGP) noemt het D66-voorstel een „rommelig traject”. BBB-voorvrouw Caroline van der Plas zegt te vrezen dat een „nog grotere groep” kiezers van de politiek zal afdrijven.

Lilian Helder (PVV) vindt het principieel onjuist dat het in een Koninklijk Besluit mogelijk is om sneller partijen te verbieden. Ze vindt het nog vreemder dat D66 zo’n besluit probeert af te dwingen via een Kamermotie. „Dat is helemaal niet democratisch.” CDA en VVD steunen het voorstel evenmin.

De motie die D66 indiende werd uiteindelijk ook door het kabinet ontraden. „De positie van politieke partijen is voor mij als deelnemer aan het democratische proces van een andere orde dan die van andere organisaties”, zei minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind. „Die moeten in de maatschappij meer ruimte kunnen nemen om hun standpunt uit te dragen.”