Op de fiets naar stembus in stadje Holland
In Holland is het stembiljet een flinke waslijst. Donald Trump ontbreekt. Toch beheerst de 45e Amerikaanse president de tussentijdse verkiezingen.
Holland, een stadje in het westen van de Amerikaanse staat Michigan, telt heel wat kerkgebouwen. In een van de kerken, de First Reformed Church aan State Street, zit dinsdag een stembureau. Aan het einde van de middag rijden grote auto’s af en aan op de parkeerplaats.
De enorme benzine- en dieselslurpers passen nauwelijks in de parkeervakken. Verschillende bumperstickers verraden de politieke voorkeur van de bezitters: Democraat of Republikein. Nationale klacht bij beide groepen zijn de brandstofprijzen. Op het hoogtepunt moest bij de pomp vijf dollar voor een gallon (3,8 liter) worden afgerekend. Nu zakt de prijs weer wat, maar is nog altijd fors in Amerikaanse ogen. Een vader en moeder met twee dochters zijn op de fiets naar de First Reformed Church gekomen. Iets wat je maar zelden ziet in Amerika.
Sticker
Twee dames op leeftijd en een oudere heer met baseballcap wachten binnen de stemmers op. Na de check-in en het uitdelen van de waslijst aan kandidaten, mogen burgers hun democratische plicht vervullen in het Family Life Center van de kerk. „U bent daar de komende vier uur zoet mee”, lacht de man met baseballcap. „Grapje. Het is zo gepiept.” Binnen geen selfies en geen mobiele telefoons. Democratie in de Verenigde Staten gaat zonder digitale pottenkijkers.
Veel Amerikanen twijfelen aan de eerlijkheid van het verkiezingsproces. Landelijk gelooft 35 procent van de kiezers in de ‘Big Lie’: de complottheorie dat Trump in 2020 de presidentsverkiezingen won en niet Joe Biden. De stemmachines in Michigan zijn vorige week getest. In het openbaar. „Zodat iedereen kan weten wat wij allemaal doen”, zegt Joel Hondorp, de ambtenaar die over de verkiezingen gaat. „Vroeger ging het met ponskaarten en trekhendels, nu leest de computer de stembiljetten. De systemen zijn beveiligd, fraude is uitgesloten.”
In 27 staten zijn ook verkiezingen voor de functie van verkiezingstoezichthouder. Republikeinen proberen deze tot voor kort stoffige functie te bemachtigen „om ervoor te zorgen dat Trump in 2024 weer president is.”
Faith
In buurdorp Zeeland heeft Susan Clinton (29) gestemd. Ze liet zich vorige week overtuigen door Mike Pence, vicepresident onder Trump van 2017 tot 2021. Hij was in Michigan voor de Faith and Freedom Rally (Geloof en Vrijheid) met Congreslid Bill Huizenga. De aan Calvin College afgestudeerde Huizenga zit sinds 2011 in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, maar had deze keer veel concurrentie. Later op de avond wordt hij door een regionale omroep tot winnaar uitgeroepen.
Bij Faith en Freedom had makkelijk nog een derde F gekund, want de website van Huizenga opent met een glunderende foto van zijn familie: echtgenote Natalie, vier zoons en een dochter. Zijn kinderen zijn de reden dat hij zich kandidaat heeft gesteld „voor een openbaar ambt en inspireren hem om te streven naar een klimaat van welvaart voor hun generatie. Door groei van de particuliere sector, het verkleinen van de regering en het beschermen van Amerikanen in binnen- en buitenland.” Taal die er bij Republikeinen ingaat als koek.
Het gaat bij de verkiezingen dinsdag niet alleen om leden van het Congres, ver weg in Washington. Ook lokaal en regionaal valt er wat te kiezen. Zo moet de Democratische gouverneur van Michigan, Gretchen Whitmer, het opnemen tegen haar Republikeinse uitdager, de populaire Tudor M. Dixon. Deze moeder van vier dochters en ”overlever van borstkanker” reist met een gigantische bus door de staat. Iedereen die ze weet over te halen om op haar te stemmen, krijgt een bericht op Twitter.
Alles
Bij de ”Watch Party” van Mark Huizenga in een restaurant in Walker wil de stemming er dinsdagavond maar niet inkomen. Er is eten en drinken, er zijn wat posters, een handjevol mensen. Huizenga is als Republikein opnieuw verkiesbaar voor de State Senate van Michigan, zeg maar de Eerste Kamer van de staat. „We hebben er tijdens de campagne alles aan gedaan. Zelfs in de stromende regen deur na deur afgegaan. Nu is het afwachten.” Huizenga wijst trots op zijn dochter die met anderen naar de uitslagen kijkt en een jong kind in haar armen draagt. „Ze zit ook in de politiek.”
Een van Hollands meest bekende inwoners, althans in Nederland, is Pete Hoekstra. Hij was van 2018 tot 2021 ambassadeur voor de Verenigde Staten in Nederland. Volgens Hoekstra is politiek voor kiezers een bijzaak. „Mensen denken meer aan hun hypotheek, aan hun bedrijf en vooral aan de benzineprijzen. Inflatie raakt hen.” Volgens Hoekstra stevenen de Republikeinen landelijk gezien af op „een dikke zege”. En dan? Donald Trump die zich kandidaat stelt voor de presidentsverkiezingen in 2024? „Hij is gebruind, uitgerust en klaar, zoals we in Amerika zeggen. Ik weet niet waar hij klaar voor is, maar we zullen het zien.”
Aanbidden
In ”swingstate” Michigan komt het bij verkiezingen vaak op tienden van procenten aan. Bij de presidentsverkiezingen in 2016 wond Donald Trump met 47,6 procent in deze staat tegenover 47,4 procent voor Hillary Clinton. Vier jaar later kreeg Trump 47,8 procent van de stemmen en Joe Biden 50,6 procent. Trump vocht deze uitslag aan en beweerde dat Michigan van hem was gestolen. Zijn partijgenoot Ed McBroom, senator in het staatsparlement van Michigan, onderzocht de zaak en concludeerde dat er niets onoorbaars was gebeurd. „Joe Biden heeft hier gewonnen. Geen twijfel aan.” Sindsdien is McBroom in ongenade gevallen bij Trump.
Hoewel hij op geen enkel stembiljet staat, zingt de naam van de 45e Amerikaanse president rond in Holland en Zeeland. Brandon –hij mag voor het eerst stemmen– komt er zelf mee. „Ken je die prachtige uitspraak van Trump? In Amerika aanbidden we niet de overheid, maar aanbidden we God.”
Als door de door hem gesteunde kandidaten deze midterms winnen, zal dat Trump sterken in de gedachte om in 2024 opnieuw het Witte huis te veroveren.