Waarvoor wordt er bij de midterms gestemd?

De belangrijkste instellingen waarvoor de kiezers hun stem moeten uitbrengen zijn de beide kamers van het Congres: de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Daarnaast zijn er verkiezingen voor bestuursfuncties in de afzonderlijke staten en in steden, zoals gouverneurs en burgemeesters.

Wat houden de verkiezingen voor de Senaat in?

De Senaat telt honderd leden. Voor iedere staat zitten er twee in dit huis. Elke twee jaar treedt een derde deel van de Senaat af. Dit keer gaat het om 34 zetels. Die worden nu bezet door veertien Democraten en twintig Republikeinen.

Wat zijn de kansen voor de beide partijen in de Senaat?

In de huidige Senaat hebben Democraten en Republikeinen elk vijftig zetels. Wanneer bij een stemming er evenveel voor- als tegenstanders zijn, brengt de vicepresident de doorslaggevende stem uit. Daardoor hebben Democraten momenteel toch het overwicht in de Senaat.

De spannende vraag is of ze deze fragiele meerderheid houden. Het wordt een nek-aan-nekrace in de staten Georgia en Nevada (waarvoor de Democraten nu de zetels bezetten), Pennsylvania en Wisconsin (waarvoor nu Republikeinen in de Senaat zitten).

En het Huis van Afgevaardigden?

Het Huis van Afgevaardigden telt 435 leden. De partij die ten minste 218 zetels bezet, heeft de meerderheid. Op dit moment zijn dat de Democraten. Het aantal mensen dat een staat naar het Huis mag afvaardigen is afhankelijk van het aantal inwoners. Daarom heeft bijvoorbeeld Texas 36 afgevaardigden en Connecticut maar vijf. Elke twee jaar treden alle leden af.

Van de 435 zetels in het Huis zijn de meeste veilig in handen van een van beide partijen. Bij ongeveer 50 zetels is het onzeker wie daar wint. De uitslag van voorstedelijke gebieden rond steden in staten als Pennsylvania, Californië, Ohio en North Carolina zal beslissend zijn welke partij in het Huis de meerderheid zal halen.

Is dat alles?

Nee, want de Congresverkiezingen trekken dan wel de meeste aandacht, in 36 van de 50 staten vinden ook veel lokale en regionale verkiezingen plaats. Zo zullen tientallen nieuwe rechters, burgemeesters en gouverneurs worden gekozen. Vooral die laatste verkiezingen zijn niet onbelangrijk, want steeds meer belangrijke beslissingen in de VS worden op staatsniveau genomen.

In 26 van de 36 staten waar de verkiezingen plaatsvinden, is de zittende gouverneur herkiesbaar. In 8 staten is de zittende gouverneur niet herkiesbaar. In 7 van die 8 staten is de wettelijke ambtstermijn van de gouverneur verstreken. In de staat Massachusetts mocht gouverneur Charlie Balker zich wel herkiesbaar stellen, maar hij besloot vrijwillig om terug te treden. In twee staten moeten tussentijds aangetreden gouverneurs zich nu officieel verkiesbaar stellen.

Gaan veel Amerikanen stemmen?

De midterms zijn niet de meest populaire verkiezingen in de VS. Gemiddeld gaat slechts 40 procent van de kiezers stemmen. Naar verwachting zal dat percentage dit jaar wel hoger zijn. De opkomst ligt overigens hoger bij leden van de partij die op dat moment geen president levert.

Wat is het belang van de midterms?

Als bij deze verkiezingen de Republikeinen de meerderheid halen –zoals velen verwachten– betekent dit dat president Joe Biden en de Democraten geen wetten of plannen meer kunnen maken zonder instemming van hun politieke tegenstanders. Gelet op de huidige polarisatie is Biden dan in politiek opzicht vleugellam.

Daarnaast zijn de midterms altijd een belangrijke indicatie hoe de Amerikaanse kiezer denkt over het beleid van de zittende president. Het verleden leert dat zijn partij bijna altijd zetels verliest in beide huizen tijdens de midterms. Clinton, Bush jr., Obama en Trump hebben allemaal flinke verliezen geleden bij de tussentijdse verkiezingen, soms zodanig dat hun partij de meerderheid verloor. Dat is nu een zorg voor president Biden, wiens populariteitscijfer onder kiezers sinds afgelopen augustus op minder dan 50 procent ligt.

Dit is het eerste deel in een serie van vijf artikelen over de aanstaande midterms.