Milde recessie niet alleen slecht nieuws
De Nederlandse economie is in een milde recessie beland, zo liet ING-hoofdeconoom Marieke Blom dinsdag weten in televisieprogramma Nieuwsuur. Andere economen bevestigen dit beeld. Hoe de economie zich verder ontwikkelt, is onduidelijk. En alleen slecht nieuws is een dergelijke recessie niet.
De energieprijzen rijzen de pan uit, de werkloosheid stijgt voor het eerst in twee jaar en het vertrouwen van producenten en consumenten daalt. Vooral dat laatste is tekenend; door de hoge inflatie, de onzekerheid over gasprijzen en het achterblijven van loonstijging staat dat consumentenvertrouwen op een historisch dieptepunt. Iets vergelijkbaars geldt voor het producentenvertrouwen: vooral de producerende bedrijven die veel energie nodig hebben, kampen met achterblijvende orders en hebben het daardoor moeilijk.
Kredietverzekeraar Atradius liet eerder deze maand weten voor het jaar 2023 een stijging in het aantal faillissementen te voorzien. Niet alleen de hoge energierekeningen zijn daarvan de oorzaak, maar ook het beëindigen van de coronasteun speelt mee. De afgelopen twee jaar daalde het aantal faillissementen door die steun naar een bijzonder laag niveau. De verwachte inhaalslag zal het vertrouwen in de economie niet ten goede komen.
Ook de stijgende rentes spelen een rol in de onzekerheid. Centrale banken verhogen hun rentes met forse stappen – ook donderdag lijkt de Europese Centrale Bank (ECB) weer met een flinke verhoging te komen. Doel: de hoge inflatie beteugelen. Dat de ECB dit doet, is terecht en niet minder dan haar taak. Gevolg is wel dat bijvoorbeeld hypotheekrentes flink stijgen, wat direct gevolgen heeft voor de huizenmarkt. Achteraf gezien kwam de renteverhoging van de ECB echter te laat – pas afgelopen juli. Gevolg: de inflatie bleef langer op een hoog niveau.
Dat het vertrouwen van consumenten in de economie is gedaald, valt dan ook goed te begrijpen. Hoe kun je immers optimistisch blijven, als je flink geraakt wordt in de portemonnee, de economische situatie ongewis en de geopolitieke situatie turbulent is?
Een milde recessie is macro-economisch echter niet alleen slecht nieuws. Vanwege een groot tekort aan arbeidskrachten is het goed als de economie wat afkoelt. Bedrijven kunnen dan beter aan geschikt personeel komen.
En, hoe cru het misschien ook klinkt, ook faillissementen zijn voor de economie als geheel goed, zeker nadat het aantal een paar jaar achterbleef. Dat de zogenoemde rotte appels verdwijnen en plaats maken voor innovatieve, slimme en betere bedrijven is een gezond proces.
Juist een periode van recessie kan de bezinning op gang brengen over de vraag of het uitgavenpatroon wel duurzaam en verantwoord is. En, met dankdag voor gewas en arbeid in het vooruitzicht, is het goed te beseffen dat welzijn meer is dan welvaart.
