Poetin ontslaat adviseur na kritiek op Yukos–affaire
De Russische president Vladimir Poetin heeft zijn adviseur Andrej Illarionov aan de kant gezet. De econoom had vorige week de verkoop van Yukos’ kern als „de zwendel van het jaar" bestempeld. Enkele dagen daarvoor had Poetin nog laten weten dat de verkoop geheel volgens de regels van de vrije markt had plaatsgevonden.
In een verklaring van het Kremlin is Igor Sjoevalov benoemd als de afgevaardigde van Rusland bij de G8, de groep van acht grootste industrielanden. Sjoevalov zal ook de voorbereidingen op zich nemen van Ruslands voorzitterschap in 2006. „Presidentieel adviseur Andrej Illarionov is van deze verantwoordelijkheden ontheven."
In zijn uitlatingen vorige week had de liberaal Illarionov ook gewaarschuwd voor toenemende staatsinterventie in de economie. Volgens hem is „het mysterie van het jaar" de vraag waar het geld vandaan kwam. „Dat kan alleen zijn gekomen van de staatsbegroting, want geen enkele bedrijf heeft voldoende middelen. Het geld is afgenomen van de burgers," zo vulde hij zelf aan.
De Yukos–zaak is een slepende affaire die vorige maand een voorlopig hoogtepunt bereikte in de veiling van Yukos’ productiedivisie Yuganskneftegaz, die 60 procent van de olieproductie van Yukos verzorgt. Het volstrekt onbekende Baikalfinansgroep werd de nieuwe eigenaar met het hoogste bod van 9,35 miljard dollar, ver beneden de marktwaarde, oordeelden analisten.
De koper werd vervolgens zelf overgenomen voor 9,4 miljard dollar door Rosneft, die voor 100 procent in handen is van de staat. Rosneft moet binnenkort opgaan in Gazprom. In dit nieuwe energieconcern krijgt Moskou straks een meerderheidsbelang.
De verkoop van Yukos’ kroonjuweel was volgens de Russische autoriteiten nodig omdat bij de fiscus nog omgerekend 27 miljard dollar aan achterstallige betalingen van de oliemaatschappij openstonden. Yukos was voor de affaire begon een bloeiend bedrijf. Waarnemers stellen dat het Kremlin Yukos heeft aangepakt, omdat grootaandeelhouder Chodorkovski politieke tegenstanders van Poetin financieel steunde. Chodorkovski zit al dit een jaar achter de tralies in afwachting van zijn proces wegens onder meer belastingontduiking.