Afgelopen juli verhoogde de ECB de rente in de eurozone met een half procentpunt, begin september met driekwart. Komende donderdag staat de volgende vergadering op de agenda en zonder twijfel zullen de bestuurders in Frankfurt dan besluiten tot een verdere stap naar boven.

De maatregelen dienen ertoe de bestedingen binnen de economie te temperen. Lenen wordt duurder en dat moet bedrijven en consumenten ertoe aanzetten minder te investeren en te kopen. De beoogde ontwikkeling resulteert in een beperking van de afzet van producten en we mogen verwachten dat bij die hapering de prijzen minder snel zullen worden opgeschroefd. Zo werkt het immers met vraag en aanbod.

Ondertussen zijn de overheden druk bezig om hun burgers compensatie te bieden voor de door niemand voor mogelijk gehouden stijging van de energiekosten. Met die koopkrachtpakketten zijn enorme bedragen gemoeid. In Nederland kost het plafond voor de gas- en elektriciteitsnota 23 miljard euro, uitgaande van de marktsituatie in september. Het komt neer op een grootscheepse lastenverlichting. Voor een huishouden met een gemiddeld verbruik gaat het volgend jaar om zo’n 2500 euro. Het betekent dat iedereen meer geld in de portemonnee overhoudt om in de winkel uit te geven. Oftewel: een forse bestedingsimpuls.

En dat terwijl de ECB inzet op het omgekeerde. Overheden rijden op dit punt de centrale bank dus in de wielen, het begrotingsbeleid botst met het monetair beleid. Het eerste is gericht op stimulering, het tweede op verkrapping; de centrale bank trapt op de rem, de politiek geeft gas en jaagt daarmee de inflatie juist aan. De ECB en De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwen daarom: wees voorzichtig met inkomenssteun; tijdelijk toepassen en alleen voor groepen die het echt nodig hebben. Geen olie gooien op het hoog oplaaiende inflatievuur, benadrukte ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vorige week tijdens zijn jaarvergadering.

De vraag luidt of je het kabinet in ons land in dit verband iets kunt verwijten. Veel mensen zijn, met het vooruitzicht van onbetaalbare rekeningen, in paniek. De druk om de burger te helpen in deze extreme omstandigheden is groot. En voor het uitwerken van maatregelen met een minder algemeen karakter, ontbrak gewoon de tijd.

Laten we het er maar op houden dat monetaire en politieke beleidsmakers vanuit verschillende verantwoordelijkheden opereren. Dat leidt ertoe dat de centrale bank de kwaal bestrijdt en dat de overheid de pijn verzacht. Met wel het risico dat de kwaal langer voortwoekert, wat nog hardere ingrepen vereist, die vervolgens nog meer pijn veroorzaken.

De auteur is oud-redacteur economie van het RD.
>rd.nl/grootgeld