Aanleiding is het voornemen van het ministerie van Economische Zaken om voortaan alleen gemeenten of andere publieke instanties zeggenschap te geven over die netwerken, die gebouwen verwarmen met de restwarmte van bijvoorbeeld fabrieken of elektriciteitscentrales.

Vattenfall kon niet direct zeggen hoeveel projecten worden geraakt door de opschorting. Lopende projecten maakt het bedrijf wel af.

Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) kwam vrijdag met het voorstel om te zorgen dat de overheid een meerderheidsbelang krijgt in de warmtenetten, bevestigen ingewijden eerdere berichtgeving van NRC. Zijn idee is dat er lokale energiebedrijven worden opgericht waar de overheid voor verantwoordelijk is, maar commerciële bedrijven ook in deelnemen.

Het steekt Vattenfall dat private partijen in dat scenario wel investeringen en financiële risico’s moeten dragen, maar geen belangrijke beslissingen kunnen nemen.

Vattenfall vindt het ook onduidelijk wie in de toekomst eigenaar zal zijn van bestaande warmtenetten. Daarom investeert het bedrijf nu niet in de verdere uitbreiding van die netten, die onder andere de verwarming van 150.000 huishoudens en 2000 bedrijven verzorgen.

De onzekerheid over warmtenetten maakt het moeilijker om uiterlijk in 2050 alle woningen van het gas af te hebben, waarschuwen energiebedrijven. „Gemeenten werken meestal met een termijn van maar vier jaar, terwijl wij voor investeringen in warmtenetten werken met periodes van twintig tot dertig jaar”, laat een woordvoerster voor Vattenfall weten. „2050 klinkt heel ver weg, maar we moeten nu al stappen zetten.”

De gemeente Amsterdam zegt uit te zoeken wat het besluit voor hen betekent. Vattenfall werkt samen met de gemeente om de stad aardgasvrij te maken.

Branchegenoot Eneco is ook zwaar ontstemd over het plan om warmtenetten feitelijk te nationaliseren. Het bedrijf zegt per gebied te onderzoeken of warmtenetprojecten daar door kunnen gaan.

Maar de overstap van aardgas naar warmtenetten in Den Haag is alvast onzeker geworden, waarschuwt het bedrijf.

De gemeente Den Haag zegt dat het „echt prematuur” van Eneco is om vooruit te lopen op een wet die nog niet is aangenomen. „We kunnen het ons niet permitteren vertraging op te lopen bij het minder afhankelijk worden van gas en het tegengaan van klimaatverandering”, aldus de gemeente.