U zult me dus wel begrijpen indien ik u vertel over de strijd die ik sinds enige weken te leveren heb met een klein doch hinderlijk gebrek in mijn leven. Het zit zo.

Er is één letter op mijn toetsenbord die nu reeds enige tijd koppig dienst weigert. (Spijtig genoeg is het voor mij niet mogelijk u te vertellen welke letter het betreft – vermits dit het gebruik der letter vooronderstelt.) Dit lijkt misschien geen onoverkomelijk probleem, doch probeert u zich eens in mij in te leven. Sinds dit euvel zich voordoet, hink ik door het modern-Diets idioom gelijk een schillenknol door een concours hippique: nu eens dit woord omzeilend, om vervolgens direct weer tegen een volgend letterkundig struikelblok op te botsen. Ik tel mijn leeftijd in weken en mijn werkweek in uren, zeg noodgedwongen nee op elk vriendelijk verzoek, eet mijn tosti’s onbelegen en mijn biefstuk doorgekookt.

Nu zijn er in het verleden ook mensen geweest die mijn gebrek tot hun winst gestrekt hebben. Zo schreef de Brit Ernest V. Wright in 1939 een boek (de titel is mij ongelukkigerwijs om inmiddels bekend veronderstelde redenen niet vergund u te geven) hetwelk liefst 50.000 woorden telt zonder één keer de letter ”e” te noemen. In 1969 deed de zuiderling Georges Perec dit nog eens dunnetjes in zijn moedertong over – om mettertijd zijn kunstje om te keren en zich te storten op een werk met lóúter de ”e” in de hoofdrol. Voor dit soort experimenten is een schitterend Grieks woord in de omloop hetwelk ik u zeker zou noemen indien ik het vermocht, doch het begint met ”lipo” (”elimineren”) en eindigt op één duizendste kilo. Het lijmwerk kunt u zelf doen.

Enkele weken zonder de eersteling onzer letterlijst leert me tot mijn verwondering hoeveel gespreksverkeer toch nog mogelijk blijkt met dit nietig ongerief. Het roept de kwestie op: hébben we eigenlijk wel 26 letters nodig om ons begrijpelijk te doen zijn? En zo nee: welke tekens nomineren we vervolgens voor verdwijning?

In de streken bezijden de Po sloeg men reeds tijden terug op dit gebied spijkers met koppen. Toentijdig minister-president Mussolini verbood zijn volk uit slechtwillend ideologische overwegingen om nog woorden te gebruiken die oorspronkelijk niet voortsproten uit het hier sinds eeuwen gesprokene. Het gevolg? De letters J, K, W, X en Y, die immers louter voorkomen in uitheemse begrippen, verstomden werktuigelijk en verdwenen (voor een tijd) uit het gewone leven.

Zover zou ik het zeker niet willen drijven. De jeugdvereniging zou niet hetzelfde zijn zonder quizzen, de geschiedenisles zonder inquisitie eenzijdig, het poppenspel zonder ventriloquisten een dooie boel. Toch denk ik soms wel eens: zou het geen zegen zijn voor de immer rumoerende mensheid om tenminste onze luidruchtige klinkers een voor een stilletjes op te doeken? Beeld je eens de plotselinge positiegelijkheid in die zich voordoet indien we de letter ”u” voorgoed het zwijgen opleggen. En hoe beklemtonen we nog ons hongerende ego zonder de letter ”i” te doen gelden? Welk een serene vrede bekleedt met het gebrek der letter ”o” –ellendig schelle kreet des vrezes– de wereld! En sterft ten leste tevens de ”e”…

Ssst…