De situatie voor het Russische leger in Oekraïne verslechtert met de dag. De Russen moeten aan het front bij Charkiv en Cherson elke dag terrein prijsgeven. De best getrainde Russische troepen, gelegerd in het zuidoosten, verliezen langzaam de strijd.

De klinkende successen van Kiev hebben een bittere keerzijde. Hoe slechter de oorlog voor de Russen in Oekraïne verloopt, hoe groter de kans op inzet van atoombommen. Mocht president Vladimir Poetin eventueel kiezen voor de nucleaire optie, dan liggen kleine, tactische kernwapens voor op het slagveld meer voor de hand dan zware, strategische raketten voor grote afstanden.

Het Westen moet zich –of het wil of niet– voorbereiden op dit onvoorstelbare scenario. Ook al druist nucleair wapengeweld in tegen elk rationeel denken en ook al zijn er nog geen concrete aanwijzingen, uitgesloten is de lancering van een kernbom niet. Zeker niet gezien de barbaarsheid van het Russische leger. Bovendien staat Poetin zichzelf niet toe te verliezen. Het kan zijn dat hij zijn laatste troefkaart –een kernbom– inzet.

Zorgelijk is dat Poetin de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov heeft benoemd tot generaal in het leger. Kadyrov pleit al enige tijd voor het inzetten van kernbommen.

Moskou voert de nucleaire dreiging op. Onverwacht koerst de atoomonderzeeboot K-329 Belgorod naar de Barentszzee bij de poolcirkel. Aan boord bevinden zich nieuwe, geavanceerde Poseidon-torpedodrones. De kernkoppen van de gerobotiseerde mini-onderzeebootjes –topsnelheid 100 km/u, bereik 10.000 kilometer– kunnen bijvoorbeeld Amerikaanse havensteden in de as leggen. De NAVO sluit een Russische test met deze torpedodrones bij de Noordpool niet uit.

Verder rijdt er naar verluidt een militaire trein met gepantserde voertuigen, behorend tot een Russische militaire nucleaire eenheid, richting Oekraïne. Het hoeft niet, maar het konvooi zou een voorbereiding kunnen zijn voor Russische kernwapeninzet.

Het Kremlin geeft hiermee volgens analisten mogelijk bewust een signaal af om Oekraïne en het Westen te wijzen op de nucleaire optie. Tegelijkertijd verklaarde de NAVO dinsdag nog geen veranderingen te bespeuren in de Russische nucleaire houding.

Moskou mag –volgens haar doctrine– kernwapens inzetten als „het voortbestaan van de Russische staat” –inclusief geannexeerde Oekraïense gebieden– in gevaar komt. De mogelijkheden lopen uiteen van een demonstratieve nucleaire detonatie hoog in de lucht (zonder slachtoffers) tot de verwoesting van een Oekraïense stad (met mogelijk 100.000 doden).

Nucleaire chantage

Het Westen moet reageren op Russische kernwapeninzet om niet ten prooi te vallen aan chantage van Poetin. Daarbij geldt dat niets doen ook een reactie is.

De Verenigde Staten vernietigen na het gebruik van een kernbom waarschijnlijk alle Russische troepen op het slagveld in Oekraïne, ook op de Krim, inclusief de complete oorlogsvloot op de Zwarte Zee, verwacht generaal b.d. David Petraeus en oud-CIA-directeur. De VS slaan inderdaad conventioneel terug, verklaart ook generaal b.d. Ben Hodges, de voormalig bevelhebber van het Amerikaanse leger in Europa. Misschien door het verwoesten van de Zwarte Zeevloot. Of van de Russische bases op de Krim.

Washington heeft Moskou duidelijk gemaakt dat inzet van atoomwapens in Oekraïne „catastrofale gevolgen” zal hebben. Wat de consequenties precies zijn, is onduidelijk.

Jeffrey Edmonds, expert op het gebied van de Amerikaanse nationale veiligheid, gespecialiseerd in Rusland, ziet vier scenario’s voor het Westen om te reageren op een Russische kernaanval. Veel is onzeker. Veel hangt af van de vraag of en op welke manier Poetin het conflict eventueel nucleair escaleert.