Een budgetcoach is een soort schuldhulpmaatje in de kerk, vertelt Van Rijswijk. Hij doet het vrijwilligerswerk in zijn kerkelijke gemeente, de gereformeerde gemeente in Nederland in Barneveld. Op verzoek van de diaconie gaat de coach bij huishoudens langs om hen te helpen overzicht te krijgen van de financiën. „Soms vraagt iemand zich af: Geef ik nu zoveel uit in vergelijking met anderen?”

Van Rijswijk geeft suggesties om geld te besparen, bijvoorbeeld door minder of andere abonnementen af te sluiten of de hypotheek op het huis te vervangen. Soms blijkt het gat tussen inkomsten en uitgaven onoverbrugbaar te zijn. Dan adviseert hij de persoon in kwestie alsnog financiële hulp te vragen aan de diaconie.

De budgetcoach is positief verrast over het feit dat hij, ondanks de snel stijgende prijzen, nog geen extra hulpverzoeken heeft ontvangen de afgelopen maanden. „Blijkbaar hebben veel huishoudens nog wel wat vet op de botten. Veel mensen hebben extra gespaard in de coronaperiode.”

Van Rijswijk verwacht dat de hulpvragen wel snel komen. „Ik zie de komende maanden met zorg tegemoet.” Diaconieën moeten zich voorbereiden, vindt hij. „Het kan gaan om veel verzoeken en veel geld. Ga je dat als diaconie allemaal voorschieten? Ik denk dat kerken goed in contact moeten blijven met de plaatselijke overheid: waar kan zij bijspringen? Wat kan een voedselbank betekenen? Alle opties moeten op tafel komen.”

Volgens Van Rijswijk, die niet in de kerkenraad zit, is het belangrijk dat de diaconie en de budgetcoach ieder hun een eigen rol hebben. „De diakenen hebben mandaat; ik ondersteun hen. Ik kan beïnvloeden, inzicht geven en zaken bespreken met de diakenen. Maar de kerkenraad neemt uiteindelijk de beslissingen. Het is wel belangrijk dat er een vertrouwensband is tussen mij en de diaconie.”

Lastig parket

Bij het eerste gesprek met een hulpvrager is altijd een diaken aanwezig. Van Rijswijk: „We maken dan kennis en de diaken en ik lichtten toe wat mijn rol is. Ik kom niet namens mezelf, maar ik moet rapporteren aan de diaconie.”

Kees van Rijswijk werd ruim vijf jaar geleden gevraagd als budgetcoach in de gemeente. Hij is econoom en werkt als controller bij de Christelijke Hogeschool Ede. „Ik heb financieel inzicht en ik vind het leuk om overzicht te creëren.” Van Rijswijk vindt het mooi om bij gemeenteleden over de vloer te komen en hen praktisch te helpen. „Ik vind het ook prettig dat de hulp vaak tijdelijk is. Een duwtje in de rug is vaak al voldoende.”

Lees ook

Schuldhulpmaatjes zien gevolgen hoge energierekening in gezinnen

Een budgetcoach is er voor de hele gemeente, zegt Van Rijswijk. „Iedereen kan, bijvoorbeeld door ziekte, in een financieel lastig parket terechtkomen.” Bij ouderen is de vrijwilliger in de afgelopen vijf jaar nog nooit geweest. „Zij hebben vaak een spaarpotje achter de hand. Gezinnen met kinderen zijn vaak het duurst uit.”

De diaconie zet een budgetcoach nogal eens in als financiële steun een structureel karakter begint te krijgen. Als een persoon of gezin wekelijks een paar tientjes krijgt van de diaconie, dan kan het een automatisme worden. Van Rijswijk: „Als coach probeer ik dan inzicht te geven in inkomsten en uitgaven. Soms kan ik daarmee een bepaald patroon doorbreken.”

Rode cijfers

Voor mensen die in de schulden dreigen te komen is het cruciaal om inzicht te krijgen, legt Van Rijswijk uit. Wat komt er maandelijks binnen en wat gaat eruit? „Dat klinkt heel klassiek, maar dat is in een huishouden net zo belangrijk als binnen een bedrijf.”

De coach adviseert mensen met schulden om geen lening af te sluiten bij familie. „Klop liever aan bij de diakenen. Daar zijn ze voor.” Het liefst ziet hij dat mensen wegblijven van de rode cijfers. „Iemand met kastekort gaat kortetermijnbeslissingen nemen. Schulden doen iets met iemands denkvermogen.” Van Rijswijk adviseert een buffer aan te houden. „Bedenk wat je nodig hebt als je drie maanden geen salaris zou krijgen. Kan het leven dan gewoon doorgaan?”

Het belangrijkste is openheid, denkt de budgetcoach. „Mocht je zorgen hebben over het huishoudboekje, zoek tijdig hulp. Laat je niet weerhouden door schaamte.”