Dat gebeurt in een week waarin het vooral over een ander vorstelijk iemand gaat, en dat deed museumdirecteur Janelle Moerman parallellen ontdekken tussen koningin Elizabeth II en de hoofdpersoon van de nieuwe expositie. Premier Rutte noemde de Britse vorstin een baken van rust en stabiliteit en NRC Handelsblad schreef dat Elizabeth door haar optreden de monarchie voor de volgende generatie behouden heeft. Het kan allebei ook van Amalia van Solms (1602-1675) gezegd worden, zegt Moerman.

Beide vorstelijke personen hebben zich met hart en ziel voor hun dynastie ingezet. Van beiden gold ook dat ze vrij plotseling in hun hoge positie terechtkwamen. Amalia kwam als hofdame naar Den Haag en leerde daar Frederik Hendrik kennen, die overigens haar achterneef was. Ze kreeg veel politieke invloed. „Maar wie is deze vrouw die het Huis Oranje-Nassau tot grote hoogte brengt?” vroegen de museummedewerkers zich af. „Ze had een belangrijkere rol dan we tot nu toe wisten”, constateert conservator Julia van Marissing.

Zeven A’s

Het Prinsenhof typeert haar nu aan de hand van de eerste letter van haar voornaam: Avontuurlijk, Aanwezig, Aanzien, Autoritair, Assertief, Atypisch en Aanhouder. Haar leven wordt in beeld gebracht met ruim negentig objecten. Daar zijn meer dan tien portretten van de prinses bij, maar ook haar rijkversierde kabinet, haar Bijbel van zeehondenleer en zilver, en een soepterrine die ze van haar kleinzoon (de latere stadhouder Willem III) kreeg.

Moerman wijst erop hoe passend dat cadeau was: er staan tal van sterke vrouwen op afgebeeld. Die typering past ook bij Amalia van Solms, dat blijkt al uit de zeven A’s waaromheen de tentoonstelling is opgebouwd. Die A’s staan afgebeeld op metersgrote schermen in de vorm van een munt. Op de achtergrond klinkt klokgebeier en hoefgetrappel.

Spanningsveld

In een vitrine ligt het huwelijkscontract, met Amalia’s handtekening. Haar beeltenis en die van haar man kwam op glazen, borden en aardewerk terecht, en dat is nu allemaal in Delft te zien. Een notenhouten beeldje van Frederik Hendrik trekt de aandacht door zijn vorm; de bedoeling van de maker is onduidelijk.

De doorgang tussen twee zalen wordt geflankeerd door haardtableaus van het prinselijk paar. Schilders zetten Frederik Hendrik en Amalia zo voordelig mogelijk op het doek. Voor de Staten-Generaal van de republiek was het een spanningsveld: ze hadden de Oranjes nodig, maar die moesten niet te veel koninklijke allure krijgen. Zelf was Amalia voortdurend bezig de beeldvorming van het stadhouderlijk gezin op te poetsen. In binnen- én buitenland: met haar paleizen en de aandacht voor kunst wilde ze zich kunnen meten met andere vorstenhuizen.

De expositie ”Amalia. Ambitie met Allure” in Museum Prinsenhof in Delft is tot 8 januari te zien. Onder dezelfde titel verscheen woensdag een 84 pagina’s tellend boek van Roos Verkleij.