Koning Willem-Alexander spreekt dinsdag de jaarlijkse troonrede niet uit in een kerk, zoals de afgelopen twee jaar het geval was, maar in een schouwburg.

„De Koninklijke Schouwburg is een Haagse plek met grandeur. Een plek in het midden van de stad en niet te ver van het paleis en het Binnenhof. Een unieke locatie voor een koninklijke rede”, zo schreef Van Driel in 2016 aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer.

Op dat moment voerde politiek Den Haag een discussie over de vraag waar de koning de troonrede zou gaan voorlezen gedurende de vijf jaar als het Binnenhof op slot zou gaan vanwege een grootscheepse renovatie. De Ridderzaal, waar het staatshoofd sinds begin 1900 de troonrede voorleest, is dan niet bereikbaar. Zeker tot 2026 kunnen de Eerste en Tweede Kamer voor hun gezamenlijke vergadering op de derde dinsdag van september niet op het Binnenhof terecht. Overigens worden de Ridderzaal en de aanliggende zalen zelf niet gerenoveerd. Twee jaar geleden is deze renovatie, die 25 miljoen euro zou kosten, wegbezuinigd.

Uiteindelijk kozen de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer in 2020 en 2021 voor de Grote Kerk als alternatief voor de Ridderzaal. Dat had ook te maken met de coronacrisis. Politici moesten het goede voorbeeld geven door anderhalve meter afstand te houden van elkaar. In de Ridderzaal lukte dat niet.

Maar de Grote Kerk in hartje Den Haag bleek bij nader inzien toch niet zo geschikt. De gemeente Den Haag drong aan op een alternatieve locatie. Bewoners en winkeliers hadden dagenlang last van de manifestatie. Ook was het aantal gasten dat bij het voorlezen van de troonrede aanwezig kon zijn, toch minder dan gedacht, mede omdat er veel ruimte moet zijn voor hulpdiensten. Slechts 300 aanwezigen konden de plechtigheid bijwonen. Verder schiet de ruimte buiten de kerk tekort voor het traditionele ceremonieel dat de rijtoer omgeeft.

Omdat inmiddels de Ridderzaal niet meer gebruikt kan worden vanwege de renovatie van het Binnenhof én de coronamaatregel om anderhalve meter afstand te houden, is opgeheven, willen de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, Jan Anthonie Bruijn (VVD) en Vera Bergkamp (D66), Prinsjesdag 2022 weer een ouderwetse, feestelijke uitstraling geven. Met de gebruikelijke rijtoer van de koning en zijn gevolg door Den Haag; met een militaire erehaag en vooral ook met veel publiek.

Fraaie uitstraling

Bruijn en Bergkamp kozen voor de Koninklijke Schouwburg. Daar is veel meer ruimte omheen. Bovendien heeft de grote zaal van de schouwburg volgens Bruijn een fraaie uitstraling.

Iets koninklijks heeft het gebouw zeker. Het werd in 1766 gebouwd als stadspaleis voor de zus van stadhouder Willem V, Carolina, en haar man Karel van Nassau Weilburg. Maar nog voor het paleis was voltooid, vertrokken de twee naar Duitsland om vervolgens nooit terug te keren.

Tot 1802 stond het gebouw onafgemaakt en leeg in het centrum van Den Haag. In dat jaar nam een groep vooraanstaande Hagenaars het initiatief om er een schouwburg van te maken. En aldus geschiedde. Om de balkons van de grote zaal te testen liet men een regiment soldaten met volle bepakking erover lopen. De balkons overleefden de test. Het woord ‘Koninklijke’ kreeg de schouwburg toen de Franse koning Lodewijk Napoleon van 1806 tot 1810 de scepter zwaaide in ons land.

De grote zaal van de Koninklijke Schouwburg biedt plaats aan ruim 800 gasten. Dat zijn er iets minder dan in de Ridderzaal, maar dat nemen de voorzitters op de koop toe.

Amalia

Voor koning Willem Alexander, koningin Maxima en hun gevolg verandert er niet zoveel. De stoet zal wel sneller op de plaats van bestemming zijn omdat de schouwburg dichterbij Paleis Noordeinde ligt dan de Ridderzaal.

Bijzonder is dat nu Amalia, de oudste dochter van het koningspaar, meerijdt in de Glazen Koets. De kroonprinses bereikte vorig jaar de 18-jarige leeftijd. Er is van afgezien om voor Amalia een derde troon te plaatsen bij het uitspreken van de troonrede naast vader Willem-Alexander. De kroonprinses zit bij de andere leden van de koninklijke familie.

De vraag is natuurlijk hoe dat eruitziet, het hoogtepunt van Prinsjesdag in een schouwburg. Zes jaar na dato krijgt de oud-directeur van de schouwburg weliswaar zijn zin, maar volgens een ingewijde zal de Koninklijke Schouwburg speciaal voor deze bijeenkomst dusdanig aangepast worden dat deze van binnen een uitstraling krijgt zoals gebruikelijk is in de Ridderzaal.