Videobellen kan nu al als er veel risico en onveiligheid rond de zitting in de rechtbank zou zijn, maar de rechter kan dat straks ook beslissen als er gevaar voor ontsnapping dreigt tijdens het transport van de gedetineerde naar de rechtbank. Het besluit betekent volgens Weerwind „dat transportbewegingen van gedetineerden uit penitentiaire inrichtingen aanzienlijk verminderd kunnen worden. Dat betekent meer veiligheid voor de samenleving”.

„Je ziet dat de georganiseerde misdaad alles bekijkt en alle mogelijkheden invult om een verdachte mogelijkerwijs gedurende transportbewegingen te bevrijden”, zegt Weerwind. Daarom zijn „heldere en duidelijke maatregelen” nodig. Als bijkomend voordeel wijst hij erop dat het risico dat verdachten met elkaar kunnen communiceren wordt geminimaliseerd.

Het kabinet verwacht dat de nieuwe regels begin 2023 van kracht zijn en hoopt zo vooral de veiligheidsrisico’s bij het vervoer van verdachten van en naar de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught terug te dringen. In deze gevangenis voor de zwaarste criminelen zitten onder meer Ridouan Taghi en Willem Holleeder opgesloten.

In deze zwaar beveiligde gevangenis worden twee ruimtes ingericht waar verdachten digitaal zittingen kunnen bijwonen, die in de eerste helft van 2023 in gebruik worden genomen. Advocaten mogen dan kiezen of ze in die ruimte aanwezig willen zijn of in de rechtszaal.

Het is aan een rechter zelf om te beslissen of videobellen wordt ingezet en het zal bij hoge uitzondering gebeuren, is de verwachting. „De rechter heeft het laatste woord”, aldus Weerwind, en „kan gemotiveerd aangeven: ik kies ervoor om via video de verdachte te horen”.