Volgens zijn campagneleider, Taras Tsjornovil, is er sprake van grootschalige onregelmatigheden in het nadeel van Janoekovitsj. Met zijn beschuldiging lijkt de premier de overweldigende overwinning van Joesjtsjenko alsnog in diskrediet te willen brengen.

De aanhangers van de winnaar van de Oekraïense presidentsverkiezingen, Viktor Joesjtsjenko, hadden er de afgelopen weken juist alles aangedaan om zondag een eerlijke stembusgang te kunnen garanderen. Verkiezingsfraude door Janoekovitsj-aanhangers vormde immers veruit de belangrijkste bedreiging voor de al maanden in de opiniepeilingen leidende Joesjtsjenko.

In menig Oekraïens stembureau waren zondag op sommige momenten meer waarnemers en controlerend personeel dan kiezers te vinden. Naast de ruim 12.000 internationale waarnemers zagen er namelijk ook nog naar schatting 300.000 burgers uit eigen land op toe dat het 37 miljoen leden tellende Oekraïense electoraat op eerlijke wijze zijn stem kon uitbrengen.

Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zouden formeel pas maandag hun oordeel over het verloop van de verkiezingen presenteren. Maar een enkeling van hen sprak zondag al van enige -weliswaar kleine- onregelmatigheden.

Toch zijn deze onregelmatigheden veel minder frequent en eenduidig dan tijdens de vorige verkiezingsronde op 21 november. Ze vormden toen de directe aanleiding voor massademonstraties door de oppositie. Aanvankelijk wees toen de centrale kiescommissie Janoekovitsj toch als winnaar aan, maar uiteindelijk onderschreef het hooggerechtshof de beschuldigingen van fraude en verklaarde de verkiezingen ongeldig.

Beide presidentskandidaten gingen uiteindelijk akkoord met het opnieuw houden van de tweede verkiezingsronde, nadat onder druk van vertrekkend president Leonid Koetsjma in het parlement een ingewikkeld compromis was bereikt.

Als onderdeel van dit compromis stemde vertrekkend president Koetsjma in met de hervorming van de kieswet en het ontslaan van de voor de fraude verantwoordelijke gehouden centrale kiescommissie. Dit hield onder meer een reductie in van het fraudegevoelige stemmen per brief, terwijl de kiezer alleen nog maar bij hoge uitzondering zijn stem thuis zou kunnen uitbrengen. Vooral hiermee was bij de vorige verkiezingsronde op grote schaal gefraudeerd.

Dit compromis vormde voor de oppositie voldoende verzekering voor een eerlijk verloop van de verkiezingen en was de directe aanleiding een eind te maken aan haar massademonstraties. Maar Janoekovitsj beschouwde het compromis als verraad en ging in beroep bij het constitutionele hof.

Hij richtte zich daarbij met name op de inperking van het aantal mensen dat thuis hun stem uitbracht. Dat zou vooral bejaarden en invaliden benadelen die nog redelijk op de been zijn en volgens de nieuwe wet niet thuis hun stem mogen uitbrengen. Dit zou volgens Janoekovitsj een inbreuk op het stemrecht betekenen.

Deze omvangrijke Oekraïense bevolkingsgroep vormt een belangrijk deel van Janoekovitsj’ electoraat. Zij steunen hem omdat hij tijdens zijn premierschap de afgelopen twee jaar zowel de pensioenen als invalide-uitkeringen meer dan verdubbeld heeft.

Afgelopen zaterdag stemde het hof onverwachts in met de bezwaren van Janoekovitsj en bepaalde dat de kieswetwijzigingen strijdig zijn met de grondwet. Het stond daarom alsnog toe dat alle mensen die om gezondheidsredenen thuis wilden stemmen, hiertoe de gelegenheid kregen.

Aangezien er geen beroep mogelijk was, legde de oppositie zich bij de uitspraak neer. Een oppositiewoordvoerder liet zelfs weten dat hierdoor de kansen van Janoekovitsj om de verkiezingsresultaten met succes bij de rechter aan te vechten een stuk kleiner zijn geworden.

Maar er is wel uit onverwachte hoek kritiek gekomen op de uitspraak van het hof. Volgens waarnemers van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) is de wijziging te laat bekendgemaakt en dus in strijd met de regels.