Sinds 1 juli zijn tot nu toe slechts 3040 statushouders vanuit een azc naar een (flex)woning uitgestroomd, in plaats van de afgesproken 5840, zo concludeerde het ANP na het opvragen van cijfers bij het COA. Ondertussen heeft het Rijk alle veiligheidsregio’s gevraagd nog eens 225 crisisnoodopvangplekken te vinden, terwijl de afspraak was dat het Rijk tot 1 oktober een beroep kon doen op de gemeenten en dan zelf met een structurele oplossing zou komen.

De staatssecretaris moet volgens VluchtelingenWerk „niet alleen bellen en kopjes koffie drinken, maar met een concreet plan komen dat zorgt dat er niet nog keer zo’n crisis uitbreekt. Dat gemeenten weten dat dit de laatste keer is dat ze het probleem moeten oplossen”, zegt een woordvoerder. Hij ziet „een stijgende onwil” bij gemeenten om opvangplekken te regelen, nu het Rijk beloften niet nakomt, geen oplossingen biedt en zelfs nog meer vraagt van gemeenten. „De onwil komt voort uit het idee dat er geen vluchtelingencrisis is, maar de problemen het gevolg zijn van jarenlange politieke keuzes en slecht beleid vanuit het Rijk.”

Het kabinet zal sowieso „de goodwill van de gemeenten” nodig hebben voor het creëren van meer huisvesting en opvangplekken, volgens VluchtelingenWerk de twee uitwegen voor de vastgelopen asielketen. Gemeenten leverden „een enorme prestatie door in juli 2400 statushouders een plek te geven”. Daarnaast werden „op stel en sprong opvanglocaties uit de grond te stampen en dat vergt veel meer van ze dan wat hun normaal wordt gevraagd”.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ging aan de slag om de achterstanden sneller weg te werken, waardoor gemeenten op hun beurt versneld huisvesting voor statushouders moesten vinden. „Door de problemen in het asielsysteem waar het Rijk verantwoordelijk voor is, komt de rekening nu steeds bij gemeenten te liggen”, zegt de woordvoerder van VluchtelingenWerk. Met begrip voor de positie van gemeenten vraagt de organisatie hen nogmaals „de schouders eronder te zetten”. Aangezien meer dan driekwart van de asielzoekers momenteel een verblijfsvergunning krijgt, is dit volgens de woordvoerder ook in hun belang. „Want het gaat dus om toekomstige burgers, waarvan je wilt dat ze snel integreren en minder lang een uitkering krijgen.” Om gemeenten aan boord te houden moet het Rijk dus „niet alleen sturen op morgen en volgende week, het moet gaan over de langere termijn”.