Gemeenten verwachten in de laatste week van het jaar nog wel veel aanvragen van legitimatiebewijzen, maar het duurt vervolgens een werkweek voordat de passen klaar zijn.

Een en ander blijkt uit een rondgang langs diverse gemeenten. Iedereen van 14 jaar en ouder moet vanaf 1 januari een geldig identiteitsbewijs kunnen laten zien. De uitbreiding van de identificatieplicht is bedoeld om de veiligheid te vergroten. De politie kan hiermee namelijk gemakkelijker controleren of iemand de juiste gegevens opgeeft. Wie geen identiteitsbewijs kan laten zien, kan een boete van 50 euro krijgen. Jongeren tussen 14 en 16 jaar betalen de helft.

De gemeente Den Haag heeft 6500 jongeren die nog geen paspoort of identiteitskaart bezitten, een brief gestuurd om hen te wijzen op de nieuwe identificatieplicht. Een woordvoerster van de gemeente vermoedt dat veel jongeren zich gedragen als stereotype zuinige Hollanders.

„Zo’n bewijs is pas op 1 januari nodig en vijf jaar geldig, dus het kan goed zijn dat jongeren zo lang mogelijk wachten met de aanschaf. De laatste dagen voor het nieuwjaar kan het storm gaan lopen. Dan nemen ze wel een risico, want na de aanvraag duurt het een werkweek voordat de pas klaar is. Wie tussen kerst en oud en nieuw een aanvraag doet, heeft de kaart pas na 1 januari en loopt dus een risico”, zei de woordvoerster.

De gemeente Leeuwarden verwacht pas in januari een stormloop op identiteitsbewijzen. De gemeente heeft in oktober 10.000 jongeren tussen de 14 en 18 jaar opgeroepen zo’n bewijs af te halen. Tot afgelopen woensdag hadden slechts 311 jongeren dat gedaan. De Friese hoofdstad heeft opvallend genoeg 12,8 procent minder aanvragen voor legitimatiebewijzen dan andere jaren. „Maar gezien de 10.000 brieven die we hebben verstuurd, denken we in januari de meeste aanvragers te krijgen”, zei de woordvoerder.

Ook in Limburg loopt het bepaald niet storm. In Venlo heeft iets meer dan een kwart van de jongeren zich inmiddels gemeld voor een nieuw identiteitsbewijs. In Maastricht zijn het vooral ouderen die een nieuw paspoort komen halen. Jongeren komen er nauwelijks opdagen. „Dit gaat dus niet lukken. We hebben iedereen aangeschreven, maar ze komen gewoon niet”, zei de woordvoerder van Venlo. De gemeenten hebben geen verklaring voor het wegblijven van de jeugd.

Elders in het land wisselt het beeld van gemeente tot gemeente. Het register in Amsterdam constateert de laatste tijd een toename van het aantal legitimatieaanvragen door jongeren, maar er is geen sprake van een stormloop. Van de ongeveer 11.000 jongeren tussen 14 en 18 jaar in Amsterdam bezitten er 8000 al een paspoort of identiteitskaart. Of de 3000 resterende tieners hun legitimatie al hebben opgehaald, kon de woordvoerder niet zeggen.

Van de zeshonderd jongeren tussen 14 en 17 jaar in de gemeente Hoogeveen in Drenthe hebben er tot dusver ongeveer tweehonderd een identiteitsbewijs aangevraagd. De Zeeuwse jeugd heeft wisselend gereageerd op de legitimatieplicht. Zo heeft in de gemeente Middelburg nog maar 40 procent van de jongeren tussen 14 en 18 jaar een identiteitskaart. In Goes ligt het percentage rond 60 procent en in Terneuzen en Veere is ongeveer 90 procent voorzien van een geldig legitimatiebewijs.

In Almelo in Overijssel melden jongeren zich op de valreep massaal bij hun gemeentehuis voor een identiteitsbewijs. De laatste dagen is volgens een woordvoerster sprake van een ware stormloop. Ruim vijfhonderd van de aangeschreven 819 jongeren tussen 14 en 18 jaar hebben inmiddels een legitimatiebewijs afgehaald.

In de Friese gemeente Nijefurd hebben bijna alle jongeren al zo’n document. In oktober had de plattelandsgemeente 117 jongeren opgeroepen een bewijs af te halen. De andere 388 jongeren uit de gemeente tussen 14 en 18 jaar hadden al een paspoort of identiteitskaart. Van de 117 jongeren die een oproep hebben gekregen, hebben er 59 inmiddels een legitimatiebewijs aangevraagd. De gemeente verwacht in de kerstvakantie nog wel extra drukte.

Rotterdam heeft ongeveer 4500 jongeren een brief over de legitimatieplicht geschreven. Volgens de dienst burgerzaken beschikten op 15 december circa 2000 jongeren tussen de 14 en 18 jaar niet over een geldig legitimatiebewijs.

De gemeente Noordoostpolder kreeg veel respons. Van de 350 jongeren hebben er 300 gehoor gegeven aan de oproep en een legitimatiebewijs aangevraagd. In de gemeente Urk was de respons laag: van de 411 jongeren hebben zich er tot dusver honderd gemeld. De gemeente Zeewolde heeft na de 149 verstuurde brieven zeventig aanvragen binnen.