LTO wilde het gesprek eigenlijk niet aangaan, maar liet zich overhalen door premier Mark Rutte die beloofde dat er „geen taboes” zouden zijn.

Rutte zelf deed er bij aankomst in Utrecht het zwijgen toe. Natuur- en stikstofminister Christianne van der Wal liet weten vooral te gaan luisteren. Ze zei blij te zijn dat er eindelijk een gesprek is met boerenorganisaties. „Zo doen we dat in Nederland, aan tafel met elkaar.”

Met deze bijeenkomst hoopt bemiddelaar Remkes iets van het beschadigde vertrouwen te herstellen, zodat verder kan worden gepraat over de stikstofaanpak. Het kabinet wil de komende jaren de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak fors verminderen, omdat die een grote belasting vormen voor de natuur en soortenrijkdom.

Aanvankelijk wilde een groot deel van de aangeschreven belangenbehartigers niet ingaan op de uitnodiging van Remkes voor een verkennend gesprek. Toen LTO vorige week besloot toch te gaan, leidde dat tot boze reacties van radicalere clubs, zoals Farmers Defence Force (FDF) en Agractie.

Maar na een gesprek woensdagavond met in totaal acht boerenorganisaties lijken de neuzen weer dezelfde kant op te staan. Besloten is dat LTO-voorzitter Sjaak van der Tak namens al deze partijen het gesprek aangaat en dat de uitkomsten en eventuele vervolgstappen gezamenlijk besproken worden.

Vertrouwen in het „door de regering geregisseerde overleg” hebben de boerenorganisaties niet, zo lieten zij in een verklaring weten. Zij plaatsen al langer vraagtekens bij de rol van Remkes, die als adviseur van het vorige kabinet veel invloed heeft gehad op de strenge doelen voor vermindering van de stikstofuitstoot die nu op tafel liggen.

Agractie liet donderdag weten definitief niet aan te schuiven bij Remkes. Volgens voorman Bart Kemp wil premier Mark Rutte geen toezeggingen doen over „cruciale” onderwerpen waar de actiegroep het over wil hebben. Hij zegt dan ook dat LTO niet namens Agractie spreekt, maar een boodschap over zal brengen en die terug zal koppelen aan de club. In het statement van woensdagavond, ook ondertekend door Agractie, staat dat LTO „in goede afstemming met alle partijen” spreekt met het kabinet.

Premier Rutte heeft donderdagmiddag een „goed gesprek” gehad bij een melkveehouder in het Friese Koudum, maar er is „grote bezorgdheid.” Net zoals de twee eerdere gesprekken met agrariërs was ook dit gesprek heftig, maar de „zorgen zijn ook groot en die kan ik niet wegnemen.”

Rutte begrijpt de zorgen van de boeren, zegt hij. Vanuit zijn rol legt hij uit dat het kabinet bezig is met het vraagstuk van de stikstofreductie en de problematiek rond water en fijnstof. „Het is in dit land van belang om én een sterke boerensector te hebben, maar er ook voor te zorgen dat we de natuur in stand houden. Dat zijn belangen die in een goede balans moeten komen.”

Als deze vrijdag het gesprek niets oplevert, kan dat volgens OM-baas Gerrit van der Burg leiden tot nieuwe onlusten. Dat zei de voorzitter van het College van procureurs-generaal van het openbaar ministerie donderdag op NPO Radio 1. Hij deed een oproep aan het kabinet en boeren de stikstofproblematiek op te lossen.