Een wereldwijde voedselcrisis lijkt te zijn afgewend. Maar de politiek van Moskou is niet humaner geworden.

Nog geen dag na de deal werd de hoop op een wending ten goede letterlijk de bodem in geslagen. Twee kruisraketten troffen Odessa, een van de drie havensteden waarvandaan volgens het akkoord het graan verscheept moet worden. Aanvankelijk ontkende Rusland ook maar iets met de raketaanval te maken te hebben. Zondag gaf Moskou echter toe de raketten te hebben afgevuurd. Er was dus sprake van een gerichte aanval. Het is een signaal dat het akkoord bepaald niet betekent dat de strijd luwt. Integendeel, Moskou zet de gevechten in alle hevigheid voort.

Heel begrijpelijk dat president Zelenski van Oekraïne spreekt van een barbaarse daad. En hij is niet de enige. Vanuit de hele wereld komen er verontwaardigde reacties. Rusland heeft daarmee bewezen dat zelfs een handtekening onder een akkoord niets waard blijkt te zijn.

Maar er is nog een reden om sceptisch te zijn over het graanakkoord. De wereld moet niet denken dat Poetin dat sloot om een hand uit te steken naar het Westen. Daar heeft hij geen enkele behoefte aan. Het gaat hem om Afrika.

Wie dan denkt dat Poetin bewogen is met de arme bevolking van dit continent voor wie een hongersnood dreigt, heeft het ook mis. Het enige dat voor hem telt, is het belang van Rusland.

Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov reist deze week naar Afrika. Moskou weet heel goed dat hij daar niet met lege handen kan aankomen. Vandaar dat Moskou de weg vrijmaakt voor export van graan naar het zuidelijk continent. Dat het bijeffect is dat er ook graan verscheept zal worden naar westerse landen neemt Rusland kennelijk voor lief.

Minister Lavrov bezocht zondag Egypte. Hij had daar een „goed gesprek” met zijn collega Shoukry. Egypte is voor 80 procent afhankelijk van de import van graan uit Rusland en Oekraïne. Na de deal van vrijdag kon de ontvangst van Lavrov in Caïro allerhartelijkst zijn.

Dat Egypte probeert elk oordeel over de oorlog in Oekraïne te ontwijken en zegt te hopen op een diplomatieke oplossing, neemt Moskou voor lief. Voor Rusland is van belang de relaties met Afrikaanse landen in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. Daarbij gaat het niet alleen om het behoud van een afzetmarkt voor Russische goederen, maar ook om steun van Afrika in de strijd tegen de westerse dominantie. Daarbij helpt de pijn die Afrika nog steeds voelt van het westerse kolonialisme. Het graanakkoord biedt Moskou mogelijkheden om zijn invloed in Afrika te vergroten. Poetin gebruikt dus de hongerende magen van miljoenen Afrikanen in zijn politieke spel.