„Gouden handel.” Zo omschrijft chef H. Koster van het vuurwerkteam van de politie Zuid-Holland-Zuid de praktijken van handelaren in illegaal vuurwerk. „Er gaan duizenden euro’s in om”, vertelt de politieman op het regiobureau in Dordrecht. Op een tafel in een vergaderkamer zijn diverse potten en pijlen uitgestald.

Koster vergelijkt de verkoop van het illegale knal- en sierwerk met drugshandel. „In beide gevallen maken de handelaren gebruik van netwerken, tussendealers. Drugs is slecht voor de gezondheid. Maar wat dacht je van vuurwerk? Per jaar vallen er gemiddeld twee doden en 1200 slachtoffers in Nederland. Als een kind vier vingers moet missen, draagt hij heel zijn leven de gevolgen.”

Het vuurwerkteam van de politie Zuid-Holland-Zuid probeert vooral de grotere handelaren in illegaal vuurwerk in de kraag te vatten. Vorig jaar kon het politieteam vijf handelaren inrekenen, dit jaar staat de teller op acht.

De rechercheurs speuren onder meer op de snelwegen A15, A16 en A27 naar vuurwerkcriminelen. De koopwaar wordt meestal in busjes of auto’s vervoerd. Lang niet altijd nemen de handelaren de moeite hun verboden waar te verbergen. „Soms kun je door de autoruit de pakketten op de passagiersstoel zien liggen.” Vrijwel altijd betrekken de criminelen het verboden vuurwerk uit België. Ze doen zich bijvoorbeeld voor als legale vuurwerkhandelaren. Daardoor kunnen Nederlanders zonder al te veel moeite grote partijen illegaal spul kopen.

Onder meer aan de hand van tips over kentekens van verdachte voertuigen gaan de rechercheurs op jacht. Over opsporingstactieken wil Koster verder weinig kwijt. „Daarmee zouden we handelaren in de kaart spelen.”

Politiemensen staan soms perplex van de wijze waarop vuurwerkcriminelen hun spullen opslaan. „Vorig jaar troffen we een paar duizend kilo vuurwerk aan in een bedrijfspand. In die ruimte lagen bijvoorbeeld ook gasflessen en stonden jerrycans met vloeistoffen. Levensgevaarlijk. Je moet er niet aan denken wat er gebeurt als daar brand uitbreekt. Soms verstoppen mensen illegaal vuurwerk op slaapkamers, onder het kinderbedje.”

Berucht illegaal vuurwerk zijn de zogeheten lawinepijlen, een verzamelnaam voor veel te zware vuurpijlen. Als een lawinepijl voortijdig tot ontploffing komt, bijvoorbeeld doordat de lont te kort is, kunnen de gevolgen desastreus zijn. Door de enorme luchtdruk kan iemand op slag een hand kwijt zijn. Koster laat een krantenfoto zien waarop de beschadigde voorkant van een auto in Oud-Beijerland is te zien. „Dit komt door een lawinepijl. Je moet er toch niet aan denken dat zo’n ding een keuken in vliegt. Sommige jongeren lopen op zak met een lawinepijl zonder een deugdelijke stok. Die stok moet de pijl stabiliteit geven. Als die stok half is afgebroken, weten ze de richting van de pijl niet.”

Gevaarlijk zijn ook mortieren. Die bolvormige bommen worden in een -metalen- koker geplaatst en weggeschoten. Bedoeling is dat de bommen hoog in de lucht tot ontploffing komen. Een probleem ontstaat als een dronkelap de bom met de lont aan de verkeerde kant in de buis stopt en de koker uit elkaar spat.

Verraderlijk zijn klein ogende stukjes vuurwerk zoals de Black Bermuda. Zo’n ding is niet veel groter dan een suikerzakje, maar veroorzaakt een enorme klap. Levensgevaarlijk voor kinderen die niet doorhebben wat voor gevaarlijk spul ze in handen hebben.

Sinds de vuurwerkramp in Enschede zijn de regels voor -de opslag van- vuurwerk danig aangescherpt. Boetes en straffen voor de verkoop van illegaal vuurwerk liegen er niet om. Wie bijvoorbeeld vijftig of meer lawinepijlen aflevert, hangt een straf van zes maanden cel boven het hoofd.

Mensen uit alle lagen van de bevolking trekken naar België om illegaal spul aan te schaffen, weet Koster. „Van havenarbeider tot doctorandus. We hebben wel eens een deurwaarder en een tandarts gepakt.”