Honderden boeketten van plastic, felgekleurde bloemen; tientallen knuffels en tekeningen met verschoten kleuren; protestteksten op muren en op de straat. Ze vormen samen de herdenkingsplaats die vanwege een afschuwelijke daad wereldwijd bekend is geworden. Het geïmproviseerde museum is afgeschermd met roadblocks. Die moeten onderstrepen dat dit een tijdelijk monument is.

Zo ziet althans het stadsbestuur van Minneapolis de herdenkingsplek. Het wil te zijner tijd een officieel monument. De zwarte gemeenschap denkt daar echter anders over. „Wij willen zelf bepalen hoe we Floyd en de schanddaad herdenken”, schreef een groep Afro-Amerikanen recent in een open brief aan het stadsbestuur. „In ieder geval hebben we geen behoefte aan een gepolijst herdenkingsteken. De rauwe werkelijkheid moet zichtbaar blijven.”

De mensen achter dit monument zien de plaats ook niet als een toeristische bestemming, maar als een plek van reflectie over kwesties van racisme en onrecht. Sommigen vergelijken de plek met andere monumenten van historische trauma’s, zoals het Vietnam Veterans Memorial in Washington en het Lorraine Motel in Memphis, Tennessee, waar Martin Luther King jr. op 4 april 1968 werd doodgeschoten.

George 9:29

De kruising waar zich twee jaar geleden het drama voltrok, maakt nog steeds een desolate, trieste indruk. Cup Food, de supermarkt op de hoek, heeft niets uitnodigends om klanten binnen te halen. De pompen van het tankstation aan de overkant zijn inmiddels ook verwijderd. Wat rest is een vervallen hokje en een luifel.

Boven op een aangrenzend gebouw staat een enorm zwart billboard met daarop een gedeelte van een tekst uit Handelingen 9:29: „En vrijmoedig sprekende en handelende (…), maar deze trachtte hem te doden.” Daaronder Job 9:29: „Ik ben al schuldig bevonden, waarom zou ik dan tevergeefs arbeiden” (Engelse vertaling). En ten slotte: „Vertel mijn kinderen dat ik van ze hou. Ik ben gestorven… Alstublieft, alstublieft, alstublieft.” Met daarbij als ‘vindplaats’ George 9:29, een verwijzing naar de duur van de doodsstrijd van George Floyd.

Het brute optreden van de witte politieagent Derek Chauvin op 25 mei 2020 leidde tot de dood van Floyd. Een medewerker van Cup Food belde de politie omdat Floyd met een vals biljet van twintig dollar zou hebben betaald. De inderhaast gealarmeerde agenten arresteerden de Afro-Amerikaanse man. Daarbij hield Chauvin de arrestant in bedwang door met zijn knie op de nek van Floyd te drukken. Ondanks de smekingen van Floyd –„I cannot breath” (Ik heb geen adem)– hield Chauvin dat 9 minuten en 29 seconden vol. Omstanders riepen voortdurend naar Chauvin om ermee te stoppen. Maar de agent luisterde niet. Met als gevolg dat Floyd overleed.

Omdat verschillende omstanders het incident hadden gefilmd, gingen de beelden al snel de hele wereld over. Ze leidden tot grootscheepse protesten tegen het politieoptreden jegens zwarte Amerikanen. De grote motor achter deze protesten was de beweging Black Lives Matter (BLM). Lang niet iedere Afro-Amerikaan was daar overigens gelukkig mee, vooral niet omdat binnen BLM een marxistische stroming een belangrijke rol speelt.

Bruut

De eerste maanden was de kruising de plaats waar bijna dagelijks protestbijeenkomsten werden gehouden. Na verloop van tijd werd het aantal samenkomsten minder en ook het bezoekersaantal nam af. „Maar nog steeds komen hier mensen om de plaats van het grote onheil te bezoeken”, zegt Richard, beheerder van de wasserette die enkele tientallen meters van de beruchte kruising staat. „We zien hier Afro-Amerikanen, blanken, Aziaten en latino’s uit alle windstreken van de VS en van over de hele wereld. Allemaal mensen die de plaats willen zien waar George Floyd werd omgebracht.”

Richard, met een pet met foto van Martin Luther King, laat een diepe zucht ontsnappen als hem wordt gevraagd hoe hij de gebeurtenissen heeft beleefd. „Het was verschrikkelijk, in één woord. Misschien deed George Floyd inderdaad iets wat niet mag. Maar dan nog was het politieoptreden onverantwoord en bruut.”

Richard raadt aan om naar het park een halve kilometer verderop te gaan „om te zien wat het politiegeweld teweeg heeft gebracht.” Daar staan 152 witte schilden met daarop de namen van zwarte Amerikanen die in de loop der jaren door politieoptreden om het leven zijn gekomen. Veelal gaat het om mannen tussen de twintig en de dertig, maar er zijn ook enkele namen van slachtoffers van boven de zestig en van een vierjarig- en een tienjarig kind. Het zijn herinneringstekens die de voorbijganger stil willen zetten bij de enorme prijs die de zwarte bevolking betaalt. Ivey, een jonge vrouw afkomstig uit de staat Colorado, zit op een bankje te kijken naar de rijen witte schilden. „Ja, dit is een drama dat ons voorstellingsvermogen te boven gaat. En waarom?”

Wasserette-eigenaar Richard weet het antwoord wel. „Omdat we zwart zijn. Daarom mogen we er niet zijn. Daarom denkt de politie ons als mindere te kunnen behandelen. Vroeger zat de Ku Klux Klan achter ons aan. Die zie je niet meer. Waarom niet? Omdat leden van de Ku Klux Klan hun witte pijen hebben verwisseld voor het politie-uniform. En het grote voordeel voor hen is dat ze nooit persoonlijk vervolgd kunnen worden. Als je vanwege bruut politieoptreden naar de rechter stapt, wordt zelden de agent voor de rechter gedaagd en veroordeeld maar vrijwel altijd het stadsbestuur. Daardoor voelen de politiemensen zich nooit echt verantwoordelijk. En als ze een keer over de schreef zijn gegaan? Dan verhuizen ze naar een andere stad waar ze gewoon weer politieman kunnen worden. Geen haan die naar hun verleden kraait.”

Mentaliteit

Dr. Scott Vollum, criminoloog aan de University of Minnesota Duluth, erkent dat er binnen het politieapparaat agenten zijn die extreme ideeën hebben over minderheidsgroepen en die geweld niet schuwen.

„Maar dat geldt zeker niet voor de meerderheid. Dat zijn gewetensvolle agenten die een sterk rechtvaardigheidsgevoel hebben. De kwaaddoeners moeten eruit worden gefilterd. Die beschadigen het imago van de politie.”

Bewaker John, zelf Afro-Amerikaan, surveilleert onopvallend door de wijk. Hij wil niet te veel zeggen over de huidige situatie. Maar na enig aandringen zegt hij: „Het meeleven vanuit de hele wereld is mooi, maar het helpt niet. Er zijn ook echt goede wetsvoorstellen ingediend. Maar die lossen uiteindelijk ook niks op. De mentaliteit bij de politie moet veranderen. Dat is het punt.”