Organisatie slavernijverleden: met excuses stuk waardigheid terug
„De tot slaaf gemaakten waren alles kwijt wat hun mens maakte, wat hun waardig maakte. De Nederlandsche Bank heeft met deze excuses, dit gebaar, daarvan een stukje teruggegeven.” Dat zegt Linda Nooitmeer, directeur van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee), na afloop van de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in het Amsterdamse Oosterpark.
„De excuses, ze raakten me. Dat president Klaas Knot dit uitspreekt, is wat nodig is”, aldus Nooitmeer. „We hebben het al twintig jaar over het doorwerken van het slavernijverleden. Maar het gaat niet alleen om het verleden, en de geschiedenis. Het gaat ook over het nu. En er moet echt wat gebeuren, er moet waarde worden gegeven aan woorden. En dat heeft hij gedaan.”
Knot bood namens De Nederlandsche Bank (DNB) excuses aan voor de betrokkenheid (van bestuurders) bij het slavernijverleden in de negentiende eeuw. Eerder dit jaar brachten historici onderzoeksresultaten naar buiten waaruit bleek dat DNB op verschillende manieren betrokken was bij slavernij.
Jerry Afriyie van Stichting Nederland Wordt Beter is „heel blij” met de stap van DNB, zo zegt hij na afloop van de herdenking. „Zoals werd gezegd is dit een ijkpunt, geen eindpunt. Het is een mooie eerste stap, en ik hoop dat dit het begin is van een herstel voor zover het mogelijk is. En ik hoop dat het kabinet ook hier naar luistert en ook haar deel doet om aan te sluiten, aan dit snakken naar een veranderende toekomst.”
Op 1 juli wordt met Keti Koti, wat ‘verbroken ketenen’ betekent, herdacht en gevierd dat Nederland de slavernij 159 jaar geleden, in 1863, formeel afschafte in Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Veel slaafgemaakten moesten nog tien jaar doorwerken op de plantages onder ‘bijzonder toezicht’ van de Staat, waardoor de slavernij pas echt voorbij was in 1873.
Bij de plechtigheid, waar voor het eerst sinds het uitbreken van het coronavirus weer publiek aanwezig kon zijn, hield namens het kabinet minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) een toespraak. Hij vertelde onder meer over zijn Surinaamse tot slaaf gemaakte voorouders. Ook zinspeelde hij er op dat het kabinet nog voor 2023 met een reactie zal komen op de aanbevelingen van het adviescollege dialooggroep slavernijverleden, dat onder meer wil dat de Nederlandse staat excuses aanbiedt voor het slavernijverleden.
Halsema bood vorig jaar tijdens de herdenking excuses aan voor de rol die Amsterdam heeft gespeeld in het slavernijverleden. Daarna volgden Rotterdam en Utrecht. Ook bank ABN AMRO maakte eerder excuses.